تومور عصب گوش یا نورومای آکوستیک (Acoustic neuroma) که تحت عنوان شوانومای وستیبولار (vestibular schwannoma) یا تومور دهلیزی سلول‌های شوان شناخته می‌شود، نوعی تومور غیر سرطانی است که معمولاً بسیار رشد آهسته‌ای دارد. این تومور در عصب اصلی شنوایی که از گوش داخلی به سمت مغز می‌رود ایجاد می‌شود. شاخه‌های این عصب به‌صورت مستقیم تعادل و شنوایی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. فشار واردشده توسط نورومای آکوستیک می‌تواند روی شنوایی اثر گذاشته و باعث شنیده شدن مداوم صدای زنگ در گوش شود‌. همچنین این تومور روی تعادل فرد هم اثر خواهد گذاشت. نورومای آکوستیک معمولاً از سلول‌های شوآن که عصب شنوایی را در برگرفته‌اند ایجادشده و بسیار آهسته رشد می‌کند و گاهی هم حتی اصلاً رشد نمی‌کنند. در موارد نادر اما ممکن است به‌سرعت رشد کرده و به‌اندازه کافی بزرگ شود که به مغز فشار وارد کرده و عملکردهای حیاتی فرد را تحت تأثیر قرار دهد.

نشانه‌های تومور گوش

علائم و نشانه‌های تومور عصب گوش معمولاً نهفته بوده و گاهی سال‌ها طول می‌کشد تا خود را نشان دهند. این علائم معمولاً ناشی از اثر تومور روی عصب شنوایی و تعادل هستند. فشار تومور روی عصب سه‌قلو و عصب صورت که ماهیچه‌های صورت و حس را کنترل می‌کنند، فشار واردشده روی رگ‌های خونی نزدیک و همچنین ساختار مغزی می‌تواند باعث بروز مشکلات بسیار زیادی شود. هر چه قدر تومور بزرگ‌تر شود، احتمال بیش‌تری وجود دارد که باعث بروز علائم و نشانه‌های قابل‌توجه و شدیدتری شود. علائم و نشانه‌های معمول نورومای آکوستیک عبارت‌اند از:

• از دست دادن شنوایی که معمولاً به‌مرورزمان رخ می‌دهد اما در مواردی هم به‌صورت ناگهانی بروز می‌کند. معمولاً در بیش‌تر مواقع فقط یکی از گوش‌ها از این نظر تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
• زنگ زدن گوش
• از دست دادن تعادل
• سرگیجه
• بی‌حس شدن صورت و در موارد بسیار نادر از دست دادن توان کنترل ماهیچه‌ها یا ضعف عضلانی
• در موارد نادر، نورومای آکوستیک ممکن است به حدی بزرگ شود که روی ساقه مغز اثر گذاشته و حیات فرد را به خطر بیندازد.

 تشخیص و درمان نورومای آکوستیک

معاینه کامل گوش معمولاً اولین قدم در تشخیص و درمان تومور عصب گوش است. معمولاً تشخیص تومور عصب شنوایی در مراحل اولیه بیماری سخت است، چراکه در این مرحله علائم بیماری نهفته بوده و معمولاً به‌مرورزمان و به‌تدریج گسترش می‌یابند. علائم رایج همچون از دست دادن شنوایی، با دیگر مشکلات گوش داخلی و میانی همراه است. بعدازاینکه پزشک سؤالاتی در مورد علائم فرد پرسید، آزمایش کامل گوش انجام خواهد داد. ممکن است که آزمایش‌های زیر هم انجام شود:

• تست شنوایی
• تصویربرداری

همچنین می‌توان گفت تشخیص اولیه‌ی نورومای آکوستیک از بزرگ‌تر شدن بیش‌ازحد تومور که خود باعث بروز مشکلات بسیار جدی‌تری همچون از دست دادن کامل شنوایی و یا تجمع بسیار زیاد مایعات در جمجمه خواهد شد، نیز اتفاق می‌افتد. درمان آن نیز شامل بررسی منظم، پرتودرمانی و درمان جراحی برای خارج کردن تومور است. علاوه بر نورومای آکوستیک دو نوع تومور دیگر گوش یعنی سرطان کانال گوش و تومور گلوموس گوش هم برای درمان به جراحی نیاز دارند. به‌طورکلی انواع درمان‌هایی که برای درجه‌های متفاوت این بیماری وجود دارد عبارت است از:

• جراحی تومور عصب گوش
• پرتودرمانی
• رادیو جراحی استریوتاکسی (Stereotactic radiosurgery)
• پرتودرمانی استریوتاکتیک (Stereotactic radiotherapy)
• پروتون تراپی (Proton beam therapy)
• درمان حمایتی
• کاشت حلزون گوش و دیگر روش‌هایی درمانی برای آن دسته از بیماران که شنوایی خود را ازدست‌داده‌اند انجام می‌شود.

دلایل ایجاد تومور در عصب گوش

عملکرد نادرست ژنی که روی کروموزوم ۲۲ قرار دارد، علت بروز نورومای آکوستیک است. به‌صورت معمول، این ژن پروتئین خاصی را تولید می‌کند که کار سرکوب تومور را بر عهده دارد و به‌این‌ترتیب به کنترل رشد سلول‌های شوآن کمک می‌کند. اینکه چه عاملی باعث می‌شود که این ژن عملکرد درستی نداشته باشد، چندان مشخص نیست و در بسیاری از موارد، بروز تومور علت مشخصی ندارد. نوروفیبروماتوز نوع ۲ (neurofibromatosis type 2) اختلال نادری است که باعث تشکیل توموری روی عصب تعادل در هر دو طرف سر می‌شود و عامل بروز آن‌هم این ژن خاص است.

راهکارهای حمایت بیمار توسط فرد بیمار و خانواده

کنار آمدن با احتمال از دست دادن شنوایی و فلج صورت و تصمیم‌گیری در این مورد که کدام روش درمانی برای شما مناسب است، ممکن است بسیار استرس‌آور باشد. برخی از پیشنهاد‌هایی که ممکن است کمک‌کننده باشد، عبارت‌اند از:

• بالا بردن اطلاعات شخصی در مورد تومور عصب گوش
• ایجاد یک سیستم حمایتی قوی
• آماده شدن برای ملاقات با پزشک

همچنین با توجه به مواردی که ذکر شد، شخص بیمار لازم است برخی کارها را نیز انجام دهد. به‌عنوان‌مثال:

• علائم خود را یادداشت کند.
• سؤالات موردتوجه خود را برای پرسیدن از پزشک خود یادداشت کند.

نتیجه‌گیری

به‌عنوان سخن آخر لازم به ذکر است که اگر تومور عصب شنوایی درمان نشود می‌تواند عوارض جدی همچون از بین رفتن شنوایی را در پی داشته باشد. بنابراین این بیماری و علائم آن را باید جدی گرفت و در اسرع وقت با پزشک متخصص در میان گذاشت.