سیستمهای اصلی بدن انسان شامل چه بخش هایی است؟
سیستمهای اصلی بدن انسان به گروهی از اندامها که بهعنوان یک واحد عمل میکنند، گفته میشوند. بهعنوانمثال معده، روده کوچک، کبد و لوزالمعده بخشی از دستگاه گوارش هستند. کلیهها، مثانه و لولههای اتصالدهنده و مجاری ادراری در کنار هم دستگاه ادراری را تشکیل میدهند.
انواع دستگاههای بدن
دستگاههای اصلی بدن به ۱۲ بخش مهم و اساسی تقسیم میشوند. در ادامه بهاختصار هر گروه را توضیح میدهیم. این دستگاهها عبارتاند از:
- سیستم قلبی و عروقی
- سیستم تنفسی
- سیستم ایمنی بدن
- دستگاه گوارشی
- دستگاه عصبی
- سیستم غدد درونریز
- سیستم پوششی بدن
- سیستم عضلانی و اسکلتی
- سیستم لنفاوی
- سیستم تولیدمثلی
- دستگاه ادراری
سیستم قلبی- عروقی (Cardiovascular System)
سیستم قلبی و عروقی یا سیستم گردش خون یک سیستم اندامی است که مواد مختلف را به سلولهای سراسر بدن منتقل میکند. ازجمله این مواد میتوان به اکسیژن، مواد مغذی و مواد زائد اشاره کرد. سیستم گردش خون انسان از قلب، شبکهای از عروق خونی و مایع خون تشکیلشده است.
دستگاه گوارشی (Digestive System)
دستگاه گوارش وظیفه دارد مواد غذایی را به مولکولهایی که بدن میتواند از آنها استفاده کند، تجزیه میکند. لوله گوارشی یا سیستم گوارش بهعنوان یکی از سیستمهای اصلی بدن انسان از دهان شروع میشود و از طریق مری، معده، روده کوچک و روده بزرگ تا مخرج ادامه پیدا میکند. این دستگاه همچنین شامل کبد است که در نزدیکی معده و در حفره شکمی قرار دارد. کبد برای هضم چربیها با ترشح صفرا که یک ماده امولسیون کننده است. باعث تجزیه ذرات چربی در قطرات کوچک میشود. این عملکرد صفرا در سیستم گوارشی بسیار حیاتی است. کیسه صفرا بخشی دیگر از سیستم گوارشی است که صفرا را ذخیره و در خود نگهداری میکند. لوزالمعده، همچنین بخشی از دستگاه گوارش را به خود اختصاص داده است و مایع لوزالمعده را ترشح میکند که آنزیمهای هضمکنندهای برای تجزیه مواد مغذی در خود دارد.
سیستم غدد درونریز (Endocrine System)
این سیستم یک سیستم کنترل است که با استفاده از هورمونها، پیامهای شیمیایی را در بدن منتقل میکند. هورمونها درواقع، مواد شیمیایی هستند که در یک قسمت از بدن برای تأثیر بر سلولهای قسمت دیگری از بدن تولید میشوند. غدد درونریز اصلی بدن در میان سیستمهای اصلی بدن انسان عبارتاند از:
- غده پینه آل
- غده هیپوفیز
- غده تیروئید
- تیموس
- غده فوق کلیوی
- غدد جنسی (تخمدان در زنان و بیضه در مردان)
همچنین در اندامهایی مانند مغز، کلیهها، معده و لوزالمعده بافتهای غدد درونریز وجود دارند که هورمونهایی را تولید میکنند.
سیستم ایمنی بدن (Immune System)
سیستم ایمنی، شامل ارگانها و سلولهای تخصصی است که بدن را در برابر عوامل بیماریزا مانند باکتریها و عفونتهای ویروسی محافظت میکند. این سیستم، سدهایی در برابر ورود عفونت مانند پوست، پوشش مخاطی روده و مجاری هوا را شامل میشود. سلولهای فاگوسیتیک در سیستم ایمنی بدن مانند ماکروفاژها وجود دارند که میتوانند مواد خارجی و عوامل پاتوژن را در خود جذب کرده و هضم کنند. علاوه بر این، معده میتواند اسید معده را ترشح کند که به جلوگیری از رشد و تکثیر باکتریها کمک میکند. یکبار پاسخ سیستم ایمنی بدن به ایمن شدن بدن در برابر آلوده شدن مجدد توسط یک پاتوژن کمک میکند.
دستگاه پوششی (Integumentary System)
سیستم پوششی بدن بهعنوان یکی از سیستمهای اصلی بدن انسان شامل اندامهایی است که عبارتاند از:
- پوست
- مو
- ناخن
- غدد پوست
همچنین لازم به ذکر است که وظایف این سیستم عبارت است از:
- حفظ مایعات بدن
- سنجش محیط اطراف بدن
- تنظیم دمای بدن
- از بین بردن مواد زائد
- ارائه سدی برای حفاظت بدن از محیط خارج
سیستم عضلانی (Muscular System) و اسکلتی (Skeletal System)
سیستم عضلانی تمام انواع بافتهای ماهیچهای (ماهیچههای اسکلتی، صاف و قلبی) را در برمیگیرد. دستگاه ماهیچهای به بدن امکان حرکت، قرارگیری در وضعیتهای ثابت و متحرک را میدهد. سیستم اسکلتی یا اسکلت بدن نیز با استفاده از استخوانها، حمایت و محافظت ساختاری بدن را بر عهده دارد. در این سیستم دو قسمت اساسی وجود دارد که عبارتاند از:
- اسکلت محوری (ستون فقرات، دندهها، ساکروم، استرنوم، جمجمه و حدود ۸۰ استخوان دیگر)
- اسکلت ضمیمهای (استخوانهای بازوها، لگن، پاها و شانهها که در کل ۱۲۶ استخوان را در برمیگیرند)
همچنین لازم به ذکر است که در بدو تولد، حدود ۳۵۰ استخوان در بدن انسان وجود دارد، بدن یک فرد بالغ حدود ۲۰۶ استخوان دارد، این اختلاف در تعداد به دلیل ادغام یا فیوز شدن برخی استخوانها با یکدیگر در دوران بزرگسالی است.
سیستم لنفاوی (Lymphatic System)
از دیگر سیستمهای اصلی بدن انسان سیستم لنفاوی است. این سیستم پلاسمای خون ازدسترفته از سیستم گردش خون را جمعآوری میکند و آن را تحت عنوان مایع لنف به سیستم گردش خون بازمیگرداند. غدد لنفاوی در حفظ هوموستازی بدن و در کمک به سیستم ایمنی بدن نیز مؤثر است.
دستگاه تنفسی (Respiratory System)
دستگاه تنفسی از ریهها، مجاری هوایی و عضلات تنفسی تشکیلشده است که واسطه حرکت گازها (اکسیژن و دیاکسید کربن) به داخل و خارج از بدن به شمار میآیند. در این سیستم، تنفس خارجی (تبادل گازها بین هوا و خون) و تنفس داخلی (تبادل گازها بین سلولهای بدن و خون) در کنار هم عمل نفس کشیدن یا دم و بازدم را تسهیل میکنند.
سیستم عصبی (Nervous System)
سیستم عصبی در جمعآوری، انتقال و پردازش اطلاعات از طریق ارتباط سلولی بین سلولهای عصبی یا نورونها فعالیت میکند. مغز و نخاع سیستم عصبی مرکزی را تشکیل میدهند و اعصابی که از این سیستم در سایر نواحی بدن منتشر میشوند، سیستم عصبی محیطی را تشکیل میدهند. مغز انسان تقریباً ۱۰۰ میلیارد نورون دارد.
سیستم تولیدمثلی (Reproductive System)
سیستم تولیدمثل مانند سایر سیستمهای اصلی بدن انسان دارای وظایف و اهدافی است. بنابراین میتوان گفت این سیستم که شامل گروهی از ارگانهای تخصصی است. وظیفه:
- تولید
- ذخیره
- آزادسازی
گامتهای جنسی را برای تولیدمثل بر عهدهدارند.
سیستم ادراری (Urinary System)
دستگاه ادراری، سیستمی است که ادرار را تولید، ذخیره و حمل میکند. این سیستم شامل دو کلیه، دو حالب، مثانه، دو عضله اسفنکتر و مجاری ادراری است.
نتیجهگیری
امیدواریم بامطالعه این مقاله به اطلاعات خوبی در زمینه دستگاههای اصلی بدن، به دست آورده باشید. در این مقاله سعی شد که بهصورت مختصر با هریک از ارگانهای بدن انسان آشنا شوید.
