داروی پروژسترون در تنظیم تخمک‌گذاری و قاعدگی نقش دارد. این دارو برای ایجاد دوره قاعدگی در بانوانی که هنوز وارد مرحله یائسگی نشده‌اند اما به دلیل کمبود هورمون پروژسترون، دچار قاعدگی نیز نمی‌شوند، استفاده می‌شود. پروژسترون یکی از هورمون‌های جنسی زنانه است. این هورمون یک استروئید بیست‌ویک کربنه است. پروژسترون در طی چرخه تخمک‌گذاری طبیعی از جسم زرد ترشح می‌شود و قطع آن موجب شروع پریود شدن، خونریزی از واژن به‌واسطه دفع لایه اضافه رحم می‌شود. در زمان بارداری نیز این هورمون ترشح می‌شود. مقدار اندکی هم از غده فوق کلیوی آزاد می‌شود. از این دارو همچنین به‌منظور جلوگیری از رشد استر در رحم زنان یائسه، در پیشگیری از حاملگی، سقط، درمان آمنوره، هورمون تراپی نیز استفاده می‌شود.

انواع داروهای پروژسترون

این دارو در انواع مختلفی در داروخانه‌ها یافت می‌شود که عبارت‌اند از:

• قرص
• آمپول
• شیاف

قرص مدروکسی پروژسترون

در این قرص از هورمون‌های زنانه استفاده‌شده است و اغلب برای درمان مشکلات جنسی و هورمونی بانوان مورداستفاده قرار می‌گیرد. البته لازم به ذکر است که مصرف این قرص با محدودیت‌ها و عوارض جبران‌ناپذیری همراه است که باید طبق نظر پزشک آن را مصرف کرد. قرص مدروکسی و داروی پروژسترون نوعی استروژن سنتتیک است. گفتنی است که این دارو رایج‌ترین قرص برای درمان اختلالات مختلف مربوط به سیکل قاعدگی است که اغلب به دلیل عدم تعادل هورمونی ایجاد می‌شود. این اختلالات عبارت است از:

• خونریزی غیرطبیعی و نامنظم رحم
• آمنوره (قطع شدن پریود)
• اندومتریوز
• خونریزی شدید
• زمانی که سلول تخم خارج از رحم در حال رشد است.

آمپول پروژسترون

این آمپول حاوی هورمون زنانه پروژسترون است و برای درمان پریود نشدن و خونریزی‌های رحم به دلیل کمبود پروژسترون مورداستفاده قرار می‌گیرد. اگر بعد از گذشت ۲ هفته تا ۱۰ روز از تزریق پریود نشدید باید دور باره به پزشک مراجعه کنید. همچنین در صورت دارا بودن شرایط زیر از مصرف آمپول پروژسترون خودداری کنید:

• خونریزی غیرطبیعی واژن که موردبررسی پزشک قرار نگرفته است؛
• سابقه سرطان پستان
• بیماری کبد
• آلرژی به مواد آن
• باردار بودن
• اگر در طی سال‌های گذشته دچار سکته مغزی، سکته قلبی و یا لخته شدن خون شده‌اید.
• درصورتی‌که اخیراً سقط‌جنین داشته‌اید.
• استفاده از داروی پروژسترون می‌تواند خطر لخته شدن خون، سکته مغزی، جمله قلبی یا سرطان پستان را افزایش دهد.
• سرطان سینه

شیاف پروژسترون

استفاده از شیاف پروژسترون در بارداری سبب افزایش و پایداری آندومتر و نگه‌داشتن جنین در جدار آندومتر می‌شود. این دارو به‌صورت شیاف نقش مهمی در حفظ حاملگی و پیشگیری از سقط عادتی و سقط تهدیدکننده دارد.

عوامل مؤثر در کاهش مقدار پروژسترون در بدن

برخی از عوامل وجود دارند که موجب کاهش هورمون پروژسترون در بدن می‌شوند. این عوامل عبارت‌اند از:

• استرس (قوی‌ترین و مهم‌ترین علت ابتلا به کمبود پروژسترون)
• استروژن‌های محیطی (ترکیبات شیمیایی مشابه استروژن‌ها که به Xenoestrogen ها معروف‌اند)
• افراط در ورزش

علائم ناشی از کمبود پروژسترون

شایع‌ترین علامت‌های کمبود پروژسترون در خانم‌ها عبارت است از:

• اختلالات قاعدگی
• ناباروری
• آکنه
• جوش‌های پوستی
• شکنندگی ناخن‌ها
• خشکی پوست
• افسردگی
• استرس
• تغییرات خلق‌وخو
• کاهش سرعت متابولیسم
• چاقی (مخصوصاً در ناحیه شکم)
• افزایش تمایل به مصرف شکر
• میگرن
• سردرد
• دردهای مفصلی
• نشانه‌های برخی از آلرژی‌ها

نتیجه‌گیری

به‌عنوان سخن آخر لازم به ذکر است که داروی پروژسترون و تمام داروهای دیگر را دور از دسترس کودکان قرار دهید. همچنین از به اشتراک گذاشتن آن‌ها با سایر افراد بدون تجویز پزشک خودداری کنید.