تفاوت پلیت و پتری دیش
تفاوت پلیت و پتری دیش در چیست؟
پلیت نام دیگر پتری دیش است. این وسیله یکی از لوازم آزمایشگاهی مهم و پرمصرف است که در اکثر آزمایش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. پتری دیشها دارای دو کفه هستند. یک قسمت به عنوان پایه عمل می‌کند و عمق کمتری دارد و سمت دیگر در پوش ظرف است. قبل از اختراع پتری دیشها به عنوان ظرفی مناسب جهت انجام آزمایش‌ها برای کشت انواع سلول از ظروف دیگری مانند لوله‌های آزمایشگاهی برای انجام کشت‌های سلولی مورد استفاده قرار می‌گرفتند. این لوله‌ها به دلیل کوچک بودن و فضای محدودی که داشتند توانایی کشت‌های سلولی گسترده را نداشتند. از طرف دیگر این لوله‌ها چیزی به عنوان در پوش نداشتند و به همین دلیل احتمال ایجاد آلودگی در این ظروف بسیار زیاد بود. استفاده از پتری دیشها با در پوش‌های مناسب، احتمال آلودگی کشت سلولی را تا حد زیادی کاهش می‌دهد و به دلیل سطح بشقاب مانندی که دارند، محیط مناسبی برای انجام کشت‌های سلولی گسترده محسوب می‌شوند. امروزه خرید پلیت یکی از اصلی‌ترین واجبات هر آزمایشگاهی است.
ویژگی‌های انواع پتری دیش و تفاوت‌های آن‌ها
تفاوت پلیت و پتری دیش تنها در تلفظ آن‌ها است در غیر این صورت هیچ تفاوتی با یک دیگر ندارند. پلیت و پتری دیش هر دو نام یکی از لوازم آزمایشگاهی پر کاربرد است. این ظروف که شبیه به بشقاب‌های گرد و لبه دار هستند امروزه در اکثر فروشگاه‌های لوازم آزمایشگاهی به فروش می‌رسد. این پتری دیشها از نظر دهانه ظروف با یکدیگر متفاوت هستند برای مثال پلیت‌هایی با دهانه‌های ۴، ۶، ۸، ۱۰،۱۲، ۱۵، ۲۰ سانتی متری در بازار وجود دارند. در واقع تفاوتی بین پتری دیش و پلیت وجود ندارد و هر دو اسم نام یک محصول هستند. آن دسته از پلیت‌های قابل اتوکلاوه از جنس شیشه بورسیلیکات مقاوم در برابر حرارت ساخته شده‌اند. این پتری دیشها برای استریل شدم کافیست در دمای ۱۲۰ تا ۱۵۰ درجه سانتی گراد قرار بگیرد. پلیت‌های پلاستیکی به صورت استریل به فروش می‌رسند استریل کردن این پتری دیشها به راحتی و با استفاده از اشعه گاما صورت می‌گیرد.
درب پیلت شیشه‌ای اتصالا محکمی ندارد و به راحتی از ظرف جدا می‌شود؛ اما درب پتری دیش پلاستیکی اتصالات محکمی دارد که باعث می‌شود محتویات داخل پلیت خشک نشود.
برخی از انواع پلیت‌های شیشه‌ای و پلاستیکی سوراخ‌های کوچکی در اطراف و حاشیه این ظروف وجود دارد، این منافذ کار تهویه فضای درونی سطح کشت را امکان پذیر می‌کند و مانع از تراکم آب و بخار در محیط کشت سلول می‌شود. در واقع تفاوت پلیت و پتری دیش حتی به اندازه این سوراخ‌های کوچک نیست و هر دوی آن‌ها دارای این ویژگی هستند. انواع پلیت‌های جدید به خصوص پلیت‌های پلاستیکی معمولا در قسمت روی درب حلقه‌ها و شکاف‌هایی وجود دارد که زمانی که پتری دیشها روی هم قرار می‌گیرند از لغزیدن آن‌ها روی هم دیگر جلوگیری کند. برخی از پلیت‌ها قابلیت کشت‌های مختلف را به صورت همزمان دارند؛ این نوع پلیت ها را پتری دیش‌های چند خانه می‌نماند. به صورتی که کفه آن‌ها با دیوارهای باریکی به چند بخش تقسیم شده است، در واقع هر یک از قسمت‌ها یک پلیت جداگانه محسوب می‌شود. با خرید پلیت چند خانه‌ای امکان تلقیح و رشد همزمان چندین نوع کشت از نمونه‌های مختلف را به صورت مفرد فراهم می‌کند.
کاربردهای مختلف پتری دیش
در واقع تفاوت پلیت و پتری دیش تنها در نوع تلفظ و نگارش کلمات است و هر دو تلفظ برای یک وسیله استفاده می‌شود. پتری دیشها کابردهای گسترده‌ای در آزمایشگاه‌های مختلف دارد. این ظروف یکی از پرکاربرد‌ترین لوازم مورد استفاده در آزمایشگاه‌ها هستند. از این وسیله در آزمایشگاه‌های مختلفی مانند گیاه پزشکی، پزشکی، میکروبیولوژی، زیست شناسی سلولی و .. مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه چند کاربرد این ظروف را عنوان خواهیم کرد:
- کاربرد پلیت در تشخیص آلودگی‌ها
تفاوت پلیت و پتری دیش در تشخیص آلودگی‌ها با یکدیگر متفاوت نیست.از این ظروف می‌توان جهت مشاهده محل و میزان آلودگی روی سطوح از قبیل پیشخوان و ظروف آشپزخانه، پوشاک، تجهیزات تهیه غذا یا پوست حیوانات و انسان استفاده کرد. جهت این کار پتری دیشها را از محیط کشت پر می‌کنند تا کمی بالاتر از لبه ظرف قرار بگیرد و از آن بیرون بزند. این کار گرفتن نمونه از سطوح سخت را بسیار راحت می‌کند. برخی از محیط‌های کشت مورد نیاز به صورت آماده در بازار به فروش می‌رسد.
- کاربرد پتری دیشها در کشت سلول
گاهی آزمایشگاه‌ها اقدام به خرید پلیت‌ها در انداره‌های مختلف چهت کشت سلول می‌کنند. از این ظروف برای کشت سلول جذا شده از ارگانیسم‌های یوکاریوتی، به منظور مطالعات ایمنولوژِ بر روی آگار جامد یا در یک کشت مایع استفاده می‌شود. در حالت بعدی، سلول‌ها اغلب به عنوان لایه‌ای متصل به سطح پایین ظرف، در زیر محیط کشت رشد می‌کنند.
- کاربرد پتری دیشها در ذخیره‌سازی نمونه
اگر به دنبال تفاوت پلیت و پتری دیش در ذخیره سازی نمونه هستید لازم است بدانید هیچ تفاوتی بین این دو وجود ندارد. پتری دیشها ظروف مناسبی جهت ذخیره‌سازی انواع نمونه‌ها است. این نمونه‌ها می‌توانند شامل نمونه‌های مایع، پودری یا اجسام کوچ مانند حشرات یا دانه‌های گیاهی باشند.
- کاربرد پتری دیشها در حشره شناسی
پتری دیشها محیط مناسبی جهت انجام تحقیقات و مطالعات مراحل زندگی حشرات در علم حشره شناسی به کار می‌رود. علاوه بر این مواردی که عنوان شد پتری دیش کاربردهای دیگری مثل آزمایشگاه شیمی، تشخیص آلودگی و … نیز دارد.
نحوه قرار دادن پتری دیش
همانطور که اشاره کردیم تفاوت پلیت و پتری دیش تنها در نوع تلفظ این کلمات است و از لحاظ کارایی، کارآیی مشترکی دارند. خرید پلیت برای هر آزمایشگاهی مهم است. همانطور که عنوان شد پتری دیش دو کفه دارد. در کفه‌ای انواع مختلف محیط کشت جامد مانند آگار را می‌ریزند. بعد از تلقیح نمونه‌ها مانند نمونه سلولی، پتری دیش‌های محیط کشت را به صورت وارونه داخل انکوباتور قرار می‌دهند. این عمل به دلیل جلوگیری از تراکم بخار و آب در پلیت‌ها می‌شوند. بر اثر متابولیسم و فعالیت سلول‌های نمونه، مانند باکتری‌ها ممکن است قطرات آبی تشکیل شود که با وارونه قرار دادن پتری دیشها، این قطرات دوباره به سطح کشت نمی‌ریزند. انکوباتورها دستگاه‌های متداول آزمایشگاهی هستند که به منظور ایجاد محیطی مناسب برای کشت و رشد دادن نمونه‌های مختلف آزمایشگاهی مثل سلول‌ها و باکتری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دستگاه در اثر آزمایشگاه‌ها پرکاربرد است.
نتیجه‌گیری:
برخی افراد به دنبال کشف تفاوت پلیت و پتری دیش دیش هستند. لازم به ذکر است که پتری دیش و پلیت هر دو نام یکی از پر مصرف‌ترین ابزارهای آزمایشگاهی است که امروزه جهت انجام انواع آزمایش‌ها از این وسیله استفاده می‌شود.
این وسیله آزمایشگاهی انواع مختلفی مانند پلاستیکی و شیشه‌ای دارد که هر کدام ویژگی‌های منحصر به‌فرد و مخصوص خود را دارند. پتری دیشها از نظر اندازه و سایزبندی نیز انواع مختلفی دارند که افراد می‌توانند متناسب با نیاز خود آن را تهیه نمایند. علاوه بر نکاتی که پیش‌تر ذکر کردیم متریال یا مواد اولیه به کار رفته در تولید این وسیله حساس نیز مهم است. پس در زمان خرید پلیت‌های آزمایشگاهی مختلف حتما به اصالت و استاندارد بودن آن توجه نمایید.
