ویروس HIV چگونه منتقل می شود؟ معرفی علائم آشکار در بیماری ایدز
ویروس HIV نام ویروسی است که موجب بیماری ایدز می‌شود. این ویروس در طول بیماری ایدز، سیستم ایمنی بدن را متلاشی می‌کند و موجب ایجاد عفونت‌های مرگبار و بعضی از انواع سرطان‌ها می‌شود. بنابراین می‌توان گفت بیماری ایدز از دسته‌ی بیماری‌های عفونی به شمار می‌رود. این ویروس می‌تواند از طریق برخی از ترشحات بدن فرد آلوده به ویروس، به فرد سالم دیگر منتقل شود. پژوهش‌های بسیاری در مورد این بیماری نشان داده است که معمولاً آلودگی به این ویروس مدت‌ها پیش از بروز علائم بیماری ایدز روی می‌دهد. این فاصله زمانی که دوره کمون یا نهفتگی گفته می‌شود، در بیماری ایدز بسیار متغیر است. به‌طور متوسط این دوره ۱۰ سال طول می‌کشد.
فردی که در مرحله نهفتگی ایدز است، می‌تواند عفونت را به افراد دیگر منتقل کند. در دوره نهفتگی بیماری، شخص آلوده به ویروس در ظاهر سالم به نظر می‌رسد. البته در ۷۰ درصد موارد پس از عفونت اولیه با ویروس، بیماری خفیفی بروز می‌کند. لازم به ذکر است، هنگامی‌که ویروس سیستم ایمنی را تخریب کند، علائم بیماری ظاهر می‌شود.
مراحل ابتلا به ویروس HIV
روند رشد و پیشرفت ویروس HIV در میان بیماران ممکن است متغیر باشد، اما الگوی شایعی در بیماران دیده می‌شود. از زمان ورود ويروس به بدن تا ورود به مرحله عفونت پيشرفته HIV، بيمار مراحل مختلفي را طي می‌کند كه عبارت‌اند از:
- سندروم حاد HIV
حدود سه تا شش هفته اچ آي وي بعد از تماس با ويروس، بيمار علائم باليني مشابه یک سرماخوردگی یا آنفولانزا شامل تب، سردرد، زكام و بزرگي غدد لنفاوي را نشان می‌دهد. البته اين علائم تنها در ۵۰ تا ۷۰ درصد بيماران مشاهده می‌شود. در اين دوره، بار ويروسي (تعداد ويروس در خون) بسيار بالاست. طي يک الی سه هفته پاسخ ايمني در بدن ایجادشده، بار ويروس كاهش مي‌يابد. علائم باليني اين مرحله بعد از مدتي (حداكثر دو ماه از زمان ورود ويروس) فروكش می‌کند ولي بيمار وارد مرحله بدون علامت می‌شود.
- دوره بدون علامت
پس از عفونت اوليه و تکثير ويروس و به دنبال آن تغييرات ايميونولوژيک خاص و ويژه ویروس HIV اغلب بيماران يک دوره نهفته را تجربه می‌کنند که سال‌ها طول می‌کشد. طي اين دوره سيستم ايمني تخریب‌شده كه اين تخريب با کاهش تعداد سلول‌هاي CD4 تظاهر مي‌يابد. در اين دوره بيماري در حال پيشرفت است.
- دوره آشکار باليني
تخریب پیش‌رونده سیستم ایمنی که در اغلب بیماران رخ می‌دهد، سرانجام به بیماری آشکار بالینی با علائم و نشانه‌های بيماري زمینه‌ای و یا عفونت‌ها و بدخیمی‌های فرصت‌طلب می‌انجامد.
نشانه‌های بیماری ایدز در مرحله‌ی آشکار شدن
از رایج‌ترین علائمی که در این مرحله از بیماری ایدز وجود دارد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش وزن سریع
- تب‌های تکرارشونده و یا تب بیش از یک ماه
- تعریق شبانه فراوان
- عفونت مكرر دستگاه تنفس فوقاني (سينوزيت، برونشيت، اوتيت مديا، فارنژيت)
- ضعف و خستگی شدید و غیرقابل‌توجیه
- اسهالی که بیش از یک ماه طول کشیده باشد.
- عفونت‌های باكتريايي شديد (باكتريمي، پنوموني، مننژيت، عفونت مفصل، درگیری‌های مغزي)
- هرپس مزمن بيش از یک ماه
- عفونت ریه یا سرفه مداوم بیش از یک ماه
- از دست دادن حافظه،
- افسردگی و سایر اختلالات عصبی
- لکه‌های قرمز، قهوه‌ای، صورتی یا بنفش بر روی پوست، داخل دهان، بینی یا پلک‌ها
روش‌های انتقال ویروس HIV
ویروس HIV و به‌طورکلی بیماری ایدز طبق شرایط خاصی منتقل می‌گردد. راه‌های شایع در انتقال ویروس عبارت‌اند از:
- رابطه جنسی با فرد آلوده به ویروس به‌صورت حفاظت نشده (رابطه جنسی دهانی، مقعدی یا مهبلی بدون استفاده صحیح از کاندوم لاتکس)
- استفاده از سرنگ مشترک (مخصوصاً در افرادی که دچار اعتیاد هستند و مبتلابه ویروس‌اند)
- ابتلا به بیماری‌های آمیزشی (مثل سوزاک، سیفلیس، تبخال و زگیل تناسلی)
- از راه مادر آلوده به جنین (پیش یا هنگام تولد و یا از طریق شیر دادن به نوزاد پس از تولد)
- دریافت خون یا محصولات خونی آلوده به ویروس
- پیوند اعضا از افراد آلوده به ویروس
بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که این ویروس از طریق روش‌های زیر انتقال پیدا نمی‌کند:
- دست دادن
- بوسیدن
- در آغوش گرفتن
- سرفه کردن یا عطسه کردن
- استفاده از توالت عمومی یا فرنگی یا استخرهای شنا، حمام و مانند آن
- استفاده از رختخواب مشترک و یا ظروف و غذای مشترک
- تماس‌های معمول روزانه مانند کنار یکدیگر نشستن، زندگی کردن یا خوابیدن، همکار بودن و اشتغال در محل کار، همکلاسی بودن، اتوبوس و سایر وسایل نقلیه عمومی، تلفن عمومی و دستگیره درب
- نیش پشه یا سایر حشرات و حیوانات
- بازی کردن با نوزاد یا کودک مبتلابه ویروس HIV
- مراقبت از کودکان هنگامی‌که بزرگ‌سال اچ آی وی مثبت است.
به‌طورکلی، با توجه به موارد ذکرشده، بهتر است بدانید، آنچه فرد را در معرض خطر ابتلا به ایدز قرار می‌دهد، رفتارهای پرخطر است. بنابراین می‌توانیم بدون ترس در کنار افراد HIV مثبت زندگی کنیم. همچنین البته لازم به ذکر است که تشخیص ابتلا به اچ آی وی و ایدز تنها بر اساس علائم قابل‌اطمینان نیست. چراکه علائم این بیماری بسیار به علائم بیماری‌های دیگر شبیه است. بنابراین تنها راه قطعی تشخیص ابتلا به اچ آی وی، آزمایش HIV است.
درمان ایدز
در حال حاضر بیماری ایدز هیچ‌گونه درمان شناخته‌شده‌ای ندارد. همچنین هیچ روش اثبات‌شده‌ای نیز برای از بین بردن قدرت آلوده‌کنندگی ناقلان ویروس اچ آی وی یافت نشده است. البته برخی داروها وجود دارند که فقط روند بیماری را کنترل می‌کنند و یا برخی از علائم را کاهش می‌دهند. یکی از روش‌های درمانی نیز تحت درمان قرار گرفتن با داروهای ضدویروسی است. بااین‌وجود تا زمان پیدا شدن راه درمانی قطعی و مشخص، راه‌حل بیماری ایدز پیشگیری است. با انجام اقدامات پیشگیرانه تا حدی می‌توان انتشار ویروس HIV و عفونت را کاهش داد. این اقدامات عبارت‌اند از:
- پیشگیری از انتقال جنسی
- پیشگیری از انتقال از طریق خون
- پیشگیری از انتقال عفونت از طریق بریدگی پوست (از دریافت خدماتی مانند ختنه، سوراخ کردن گوش، خال‌کوبی و حجامت که به روش‌های سنتی و غیربهداشتی از سوی افراد غیرمجاز انجام می‌شود، خودداری کنید)
- پیشگیری از انتقال در زمان تولد (زنان آلوده به ویروس بهتر است از حاملگی خودداری کنند)
نتیجه‌گیری
به‌عنوان سخن پایانی لازم به ذکر است، افراد مبتلابه HIV ممکن است کاملاً احساس سلامتی کنند و سالم هم به نظر بیایند، اما بااین‌حال سیستم ایمنی بدنشان ممکن است آسیب‌دیده باشد. مهم است بدانید زمانی که یک فرد به این ویروس مبتلا می‌شود، حتی اگر احساس سلامت هم بکند، می‌تواند ویروس را به‌سرعت انتقال دهد. نکته بعدی این است که اگر فردی به اچ‌آی‌وی مبتلا شود و تحت درمان مؤثر ضدویروسی قرار نگیرد، ویروس HIV در طول زمان سیستم ایمنی او را ضعیف می‌کند و او را نسبت به سایر عفونت‌های احتمالی آسیب‌پذیر می‌کند.
