معرفي:

مديريت خدمات بهداشتي و درماني رشته‌اي است چند نظامي، شاخه‌اي از علوم انساني با كاربرد در حيطه علوم پزشكي، كه مدير با هدايت تشكيلات انساني و اخذ تصميمات مطلوب و استفاده مؤثر و كارآ از منابع، مادي و انساني، از طريق برنامه ريزي، سازماندهي، هدايت و نظارت براي دستيابي به اهداف مؤسسات خدمات بهداشتي و درماني براساس نظام ارزشي مورد قبول جامعه، ايفاي نقش مي‌كند.در كشور ما متوسط زمان پذيرش بيمار تا تعيين تكليف نهايي ۲۱۹ دقيقه است؛ يعني از زمان پذيرش بيمار در بخش اورژانس تا تعيين تكليف نهايي او به طور متوسط سه ساعت و نيم طول مي‌كشد، زماني كه موجب صدمات جسمي،‌ روحي و خسارات مالي غير جبراني مي‌گردد.

بي‌شك يكي از مهمترين دلايل بروز اين مشكل و ساير مشكلات موجود در بيمارستان‌ها، نبود مديريت قوي و توانمند است. مديريتي كه بتواند با تكيه بر دانش و تجربه لازم از امكانات موجود، بهترين بهره‌وري را داشته باشد و رضايت كاركنان و بيماران را تأمين كرده و بهترين خدمات را در كمترين زمان ارائه دهد امروزه چنين مديريتي نياز به دانش تخصصي دارد. دانشي كه در كشور ما در رشته مديريت خدمات بهداشتي ـ درماني آموزش داده مي‌شود. در حقيقت از طراحي‌ ساختمان‌ تا برنامه‌ريزي‌ براي‌ ايجاد، اداره‌، توسعه‌ و احتمالاً تعطيل‌ يك‌ بيمارستان‌ نيازمند بهره‌گيري‌ از انديشه‌ متخصصان‌ رشته‌ مديريت‌ خدمات‌ بهداشتي‌ ـ درماني‌ است‌.

افرادي‌ كه‌ علاوه‌ بر دانش‌ مديريت‌ در زمينه‌ داروشناسي‌، مديريت‌ اختصاصي‌ واحدهاي‌ مختلف‌ بيمارستاني‌، استانداردهاي‌ بيمارستاني‌، كاربرد كامپيوتر در مديريت‌ بيمارستان‌، روابط‌ درون‌ بخشي‌ و برون‌ بخشي‌ بيمارستان‌، سازمان‌ و مديريت‌ بهداشت‌ و درمان‌ در ايران‌، ارزيابي‌ مراقبت‌هاي‌ بهداشتي‌ و درماني‌، برنامه‌ريزي‌ و مديريت‌ استراتژيك‌ در نظام‌ بهداشتي‌ و درماني‌ و نظام‌ بهداشتي‌ و درماني‌ تطبيقي‌ اطلاعات‌ لازم‌ را دارند همچنين‌ كلياتي‌ درباره‌ داروسازي‌، پرستاري‌، پزشكي‌ و بهداشت‌ بيمارستان‌ مي‌خوانند.رشته‌ مديريت‌ خدمات‌ بهداشتي‌ ـ درماني‌ با بررسي‌ دروس‌ مديريت‌ و تطبيق‌ آن‌ با دروس‌ بهداشتي‌؛ نحوه‌ اداره‌ امور شاخه‌ها يا زيرمجموعه‌هاي‌ مختلف‌ نظام‌ بهداشت‌ و درمان‌ را تعيين‌ مي‌كند؛ يعني‌ نحوه‌ اداره‌ شبكه‌هاي‌ مختلف‌ نظام‌ بهداشت‌ و درمان‌ از خانه‌هاي‌ بهداشت‌ گرفته‌ تا مراكز بهداشتي‌ ـ درماني‌ روستايي‌ و شهري‌، بيمارستان‌هاي‌ عمومي‌ و تخصصي‌ وابسته‌ به‌ مركز بهداشتي‌ ـ درماني‌ شهري‌، درمانگاه‌ها، دانشگاه‌هاي‌ علوم‌پزشكي‌ و بيمارستان‌هاي‌ تخصصي‌ و آموزشي‌ وابسته‌ به‌ آنها و حتي‌ وزارت‌ بهداشت‌، درمان‌ و آموزش‌ پزشكي‌، به‌ دانش‌آموختگان‌ اين‌ رشته‌ در سه‌ مقطع‌ كارشناسي‌، كارشناسي‌ ارشد و دكترا آموزش‌ داده‌ مي‌شود.

توانايي‌هاي‌ لازم‌ :

ارغ‌التحصيل‌ رشته‌ مديريت‌ خدمات‌ بهداشتي‌ ـ درماني‌ به‌ عنوان‌ مدير بخش‌ بهداشت‌ و درمان‌ عمدتاً با بيماران‌؛ يعني‌ با ضعيف‌ترين‌ ، مظلوم‌ترين‌، نيازمندترين‌، حساس‌ترين‌ و ناشكيباترين‌ انسان‌ها روبرو است‌. و از سوي‌ ديگر با استرس‌، اضطراب‌، كمبودها، نواقص‌، نارضايتي‌ها و برخوردهاي‌ متنوع‌ سروكار دارد؛ بنابراين‌ بايد از پختگي‌، تحمل‌ و شكيبايي‌ برخوردار باشد. همچنين‌ لازم‌ است‌ كه‌ از نظر جسمي‌ و روحي‌ قوي‌ بوده‌ و در تصميم‌گيري‌ قاطع‌ باشد.در ضمن‌ دانشجوي‌ اين‌ رشته‌ بايد به‌ دروس‌ علوم‌تجربي‌ مثل‌ فيزيك‌، شيمي‌، رياضي‌، زيست‌شناسي‌ و همچنين‌ زبان‌ انگليسي‌ مسلط‌ باشد.
بازار كار و موقعيت‌ شغلي‌ در ايران‌ :
امروزه‌ وزارت‌ بهداشت‌، درمان‌ و آموزش‌ پزشكي‌ به‌ اهميت‌ رشته‌ مديريت‌ خدمات‌ بهداشتي‌ ـ درماني‌ و نياز جامعه‌ به‌ فارغ‌التحصيلان‌ آن‌ پي‌ برده‌ است‌ و به‌ همين‌ دليل‌ به‌ رغم‌ آن‌ كه‌ در تعدادي‌ از رشته‌هاي‌ علوم‌پزشكي‌ مانند پزشكي‌، پرستاري‌ و مامايي‌ با تعداد قابل‌ توجهي‌ فارغ‌التحصيل‌ مازاد نياز روبرو هستيم‌؛ در كل‌ ساختار مديريتي‌ نظام‌ بهداشت‌ و درمان‌ كشور، از وزارتخانه‌ گرفته‌ تا دانشگاه‌هاي‌ علوم‌پزشكي‌، شبكه‌هاي‌ بهداشتي‌ ـ درماني‌ و بيمارستان‌ها به‌ فارغ‌التحصيلان‌ اين‌ رشته‌ در هر سه‌ مقطع‌ ليسانس‌، فوق‌ ليسانس‌ و دكترا نياز داريم‌. همچنين‌ فارغ‌التحصيل‌ اين‌ رشته‌ مي‌تواند در هلال‌ احمر، سازمان‌ تأمين‌اجتماعي‌ و سازمان‌ بيمه‌ خدمات‌ درماني‌ فعاليت‌ نمايد.

كارشناسي اين رشته

نام رشته به انگليسي:

Bachelor of Science Degree in Health Services Management.

تعريف رشته:

مديريت خدمات بهداشتي و درماني رشته‌اي است چند نظامي، شاخه‌اي از علوم انساني با كاربرد در حيطه علوم پزشكي، كه مدير با هدايت تشكيلات انساني و اخذ تصميمات مطلوب و استفاده مؤثر و كارآ از منابع، مادي و انساني، از طريق برنامه ريزي، سازماندهي، هدايت و نظارت براي دستيابي به اهداف مؤسسات خدمات بهداشتي و درماني براساس نظام ارزشي مورد قبول جامعه، ايفاي نقش مي‌كند.

۲- تاريخچه رشته و پيشرفتهاي جديد:

رشته مديريت بيمارستان در سال ۱۹۳۴ ميلادي براي نخستين بار در دانشگاه شيكاگو آمريكا در سطح كارشناسي ارشد، طي يك دوره يكساله كه بعد به دوره دو ساله تبديل گرديد، ايجاد شد. در سال ۱۹۸۳ در حدود ۵۱ برنامه آموزشي در سطح كارشناسي ارشد اين رشته به تصويب وزارت بهداري آمريكا رسيد كه منجر به فراغت از تحصيل حدود ۲۰۰۰۰ نفر در مقطع كارشناسي ارشد مديريت بيمارستاني در اين كشور گرديد.

در ايران اولين بار دانشكده پزشكي دانشگاه تهران اقدام به ايجاد و تأسيس دوره كوتاه مدت آموزشي اداره امور بيمارستانها نمود. در سال ۱۳۳۵ طرح ايجاد رشته مديريت بيمارستاني در مقطع كارشناسي ارشد تحت عنوان اداره امور بيمارستانها نمود. در سال ۱۳۳۵ طرح ايجاد رشته مديريت بيمارستاني در مقطع كارشناسي ارشد تحت عنوان اداره امور بيمارستانها براي نخستين بار طي موافقتنامه‌اي بين دانشگاه تهران و وزارت بهداري مبادله گرديد و بالاخره در ششصدمين جلسه شوراي دانشگاه تهران ۲۱/۴/۱۳۴۰ طرح تأسيس مؤسسه علوم بيمارستاني به تصويب رسيد و در اين زمينه موافقت نامه‌اي بين دانشگاه تهران و وزارت بهداري به امضاء رسيد و از سال ۱۳۴۱ رشته مديريت بيمارستاني به طور رسمي جزء رشته‌هاي تحصيلي دانشگاه قرار گرفت تا اينكه در سال ۱۳۴۵ تربيت مديران تحصيل كرده و در زمينه امور بيمارستاني به دانشكده بهداشت دانشگاه تهران واگذار گرديد.

شوراي عالي انقلاب فرهنگي در جلسه مورخ ۳/۴/۱۳۶۳ تربيت دانشجو در رشته مديريت خدمات بهداشتي و درماني در مقطع كارشناسي به عنوان يكي از رشته‌هاي گروه پزشكي را مورد تصويب قرار داد. در سال تحصيلي ۶۵-۱۳۶۴ دانشگاه علوم پزشكي ايران اقدام به پذيرش دانشجو در مقطع كارشناسي اين رشته نمود. در ابتدا تعداد كل واحدهاي درسي در اين دوره ۱۸۰ واحد درسي در نظر گرفته شده بود كه بعد طي بازنگري‌هاي مكرر تقليل يافت.

شوراي عالي برنامه ريزي در سيصد و سي و هفتمين جلسه مورخ ۱۷/۱/۷۶، مجدداً برنامه آموزشي اين رشته در دوره كارشناسي را مورد بازنگري قرار داده و تعداد ۱۳۵ واحد درسي جهت اخذ مدرك كارشناسي اين رشته مورد تصويب قرار گرفت.

و هم اكنون ده مركز آموزشي به تربيت دانشجويان اين رشته در مقاطع مختلف كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكترا اشتغال دارند.

۳- فلسفه، ارزش‌ها و باورها:

باتوجه به مباني و آموزه‌هاي ديني و عنايت به كرامت و حرمت انسان در مكتب والاي اسلام و فرهنگ سرشار ايران زمين، موظفيم كه اين ارزشها را در همه شئون زندگي به ويژه آموزش و پرورش، پيش چشم داشته باشيم. دانشكده مديريت و اطلاع رساني پزشكي آموزش خود را بر طبق اهداف و راهبردهاي دانشگاه علوم پزشكي و سرانجام نظام آموزش عالي كشور و موازين آموزش آكادميك (علمي) و حرفه مديريت خدمات بهداشتي و درماني به اجرا در مي‌آورد. فلسفه اين رشته، بر آموزش، كاوش علمي و ارائه خدمات در قلمرو دانش و حرفه مديريت خدمات بهداشتي و درماني تأكيد مي‌ورزد.

بر اين باوريم كه ارزش‌هايي را كه در زير يادآور مي‌شويم در تمام برنامه‌هاي آموزشي اين رشته به عنوان بازتاب يك فلسفه يگانه، كاربرد دارد.

انسان موجودي است منحصر به فرد، و داراي ارزشي يگانه، لذا بر اين باوريم كه ارائه خدمات بهداشتي و درماني بر ارزش‌هاي حرمت، كرامت و عدالت متكي است كه با ساز و كارهاي مديريت سلامت تحقق پذير است.

بر اين باوريم كه «سلامت» چون «حيات»، «آزادگي» و «بالندگي» حق بنيادي انساني است، و اينكه هر شخص در نوع خود براي تحول و دگرگوني، مشاركت و تصميم‌گيري در امور مربوط به نيازهاي سلامت، منحصر به فرد است و توانايي حل و فصل اين امور را خواهد داشت. اين باور داشت‌ها، از طريق پاسخگويي به نيازهاي سلامت همه آدميان با در نظر گرفتن ويژگي‌هاي فردي و فرهنگي تحقق مي‌پذيرد.

مديريت سلامت با برنامه‌ريزي، سازماندهي، تخصيص منابع انساني و مادي، هماهنگي ميان اين منابع و رهبري و هدايت مجموعه سازمان بسوي اهداف و ارائه خدمات با كيفيت برتر و ساز و كار لازم را در تحقق آرمان پيشگفت فراهم خواهد ساخت.

بر اين باوريم كه حرفه مديريت، كه از سنتي سرشار برخوردار است، در انديشه تأمين نيازهاي بهداشتي است كه در جوامع كنوني و آينده در محيطي پيچيده و با دگرگوني شتابان در سراسر جهان شكل مي‌گيرد. جامعه و انسان با يك ديد نگريسته مي‌شوند. چنين انگاشته مي‌شود كه آدميان، بمنظور ارضاي نيازهاي زيستي، رواني، اجتماعي و معنوي خود با محيط خويش پيوسته در حال سازش هستند. هدف حرفه مديريت آن است كه فرآيند سازش با محيط را تسهيل كند و تكوين بخشد و سلامت مطلوب را در افراد، خانواده‌ها، گروهها و جوامع در سراسر گيتي بگسترد. با يك رويكرد سامانمند مي‌توان صلاحيت‌ها و شايستگي‌هاي عقلاني، اجتماعي و فني را بمنظور ارائه خدمات به مددجويان، بكار گرفت. مدير با ايفاي نقش‌هاي گوناگون چون مدير و كارشناس قادر است تا خدمات بهداشتي و درماني لازم را با هزينه معقول، كيفيت مطلوب و در اسرع وقت با استفاده بهينه و هماهنگ از همه منابع در عرصه‌هاي مختلف مؤسسات بهداشتي و درماني فراهم آورد.

هدف آموزشي اين رشته، ارتقاء رشد اشخاص به سمت توانايي‌هاي كامل شخصي و حرفه‌اي است. اساتيد اين دوره آموزش را به عنوان فرآيندي مستمر و فعال مي‌نگرند. آنها بر اين باورند كه دانش مديريت، علاوه بر دانش‌هاي وابسته در علوم و ادبيات، براي توفيق در اين حرفه، اساسي است. دروس اين دوره در مقطع كارشناسي و كارشناسي ارشد، به گونه‌اي طراحي و برگزار مي‌شود كه نه تنها نيازهاي كنوني جامعه را پوشش دهد، بلكه براي تأمين نيازهاي آتي از آن نيز فراتر رود. آگاهي و پايبندي به ارزش‌هاي اخلاقي و معنوي، جانمايه بنيادين تلاش‌هاي آموزشي ماست.

۴- چشم انداز:

چشم انداز آينده اين رشته تدارك يك برنامه آموزشي مطلوب براي تربيت مديراني توانمند است كه بتوانند:

– با تمركز بر ارتقاء سطح سلامت جامعه به عنوان حق طبيعي افراد، در جهت اداره كارآ و اثربخش سازمان‌هاي بهداشتي و درماني و بهبود كيفيت خدمات مربوط فعاليت نمايند.

– با كسب دانش‌هاي نظري و عملي و فراگيري مهارتهاي ادراكي، انساني و فني در زمينه اداره مؤسسات بهداشتي و درماني و حل مسايل و مشكلات آنان بتوانند پويايي و پيچيدگي سازمان‌ها را تشخيص داده و تا حد توان نيازهاي معقول زيردستان را ارضا نمايند. به جنبه‌هاي فني كار و ابعاد و ارتقاء كيفيت خدمات توجه داشته و از منابع به خوبي استفاده كرده و سازمان را در راستاي ارزشهاي بنيادين جامعه و سياستها و خط مشي‌هاي وزارت متبنوع به سوي اهداف رهنمون ساخته و به استانداردهاي تعيين شده با جلب رضايت مشتريان دست يابند.

۵- اهداف كلي:

هدف كلي از برنامه آموزشي دانشجويان كارشناسي مديريت خدمات بهداشتي و درماني، تأمين نيروي انساني توانمد براي پذيرش مسئوليت‌هاي اداري و اجرايي واحدهاي مختلف بهداشتي و درماني بمنظور افزايش كارآيي و اثر بخشي و ارتقاءابعاد كيفيت خدمات سازمانهايي است كه عهده دار سلامت جامعه‌اند. وجوه اهداف كلي عبارتند از:

• ۱- توسعه تفكر آزاد و خلاق در جهان پويا و پيچيده كنوني.
• ۲- توسعه مهارتهاي مديريتي در زمينه رهبري سازمانهاي نظام سلامت.
• ۳- توسعه مهارتهاي انساني و ارتباطي در زمينه مديريت سازمان‌هاي نظام سلامت.
• ۴- توسعه مهارتهاي اقتصادي و مالي در زمينه نظام سلامت.
• ۵- توسعه دانش فني و كارآزمودگي از طريق پژوهش و برگزاري دوره‌هاي كارآموزي در نظام سلامت.
• ۶- ارتقاء توان تجزيه و تحليل و پيش‌بيني تحولات آينده در نظام سلامت.
• ۷- توسعه اخلاق حرفه‌اي در مديريت و رهبري نظام سلامت.
• ۸- ايجاد آمادگي براي عهده دار شدن پست كارشناسي و مديريت اجرايي در سازمانهاي بهداشتي و درماني.

۶- نقش دانش آموختگان:

دانش آموختگان رشته مديريت خدمات بهداشتي و درماني براي مشاغل كارشناسي و پست‌هاي مديريتي براي سطوح مختلف مؤسسات و سازمانهاي نظام سلامت كشور اعم از عمومي يا تخصصي، دولتي يا خصوصي، كلينيك‌ها، شبكه‌هاي بهداشتي و درماني آماده مي‌شوند.

باتوجه به آموزشهاي نظري و كاربردي كه اين دانشجويان در طي دوره آموزشي خود فرا مي‌گيرند انتظار مي‌رود كه پس از فراغت از تحصيل شايستگي‌هاي لازم را جهت ايفاي نقش‌هاي مديريتي، اداري، اقتصادي، كارشناسي آموزش يا پژوهشي در زمينه‌هاي مرتبط با دوره تحصيلي خود، كارشناسي بهداشتي يا درماني در زمينه‌هاي مرتبط با دوره تحصيلي خود و كارآفريني در زمينه خدمات بهداشتي و درماني كه مطابق با وظايف سازماني و حرفه‌اي آنان است، را به عهده گيرند.

– مطالعه و بررسي در زمينه شناخت مسائل و مشكلات اجتماعي، اقتصادي و خانوادگي، رواني و درماني بيماران با مراجعه روزانه به بخشهاي بيمارستان و تماس با پزشك و ساير مؤسسات درماني و امدادي و مذاكره با بيماران.

– شناخت سياستها و خط مشي‌ها، استراتژي ها، بررسي نيازهاي آموزشي، برنامه ريزي، اجرا و ارزشيابي دوره‌هاي آموزشي و آموزش ضمن خدمت كاركنان.

– برگزاري و شركت در كنفرانس ها، سمينارها، همايش ها، كارگاه ها و تنظيم و ارائه نظرات شركت كنندگان در قالب قطعنامه.

– بررسي و اظهار نظر و تشخيص اولويت مسائل و مشكلات سازماني براساس منابع و پيش‌بيني تغييرات در آينده و ارائه پيشنهادها و راه حل هاي اجرايي مناسب.

– ارائه نظريات و پيشنهادات درمورد افزايش كارايي و اثربخشي سازمان باتوجه به مهندسي مجدد فرايندها و مهندسي ارزش.

– بررسي، مطالعه و كمك در طرحهاي تحقيقاتي در زمينه‌هاي فوق.

۷- استراتژي اجرايي برنامه:

هدف كلي برنامه آموزشي مديريت خدمات بهداشتي و درماني با راهبردهاي زير كه در طي برنامه‌هاي گوناگون درسي پيش بيني شده است تحقق مي‌يابد:

– آموزش لازم به منظور اداره و هدايت مؤسسات بهداشتي و درماني و نيز سياست گذاري و انجام پژوهش در نظام ارائه خدمات بهداشتي – درماني.

– آموزش‌هاي نظري براي مقابله با مشكلات و ارائه راه حل‌هاي علمي در مؤسسات بهداشتي و درماني.

– آموزش‌هاي ميداني موردنياز از طريق كارآموزي در شبكه نظام بهداشتي و درماني و بيمارستانها.

– بكارگيري رسانه‌هاي دانشگاهي و غير دانشگاهي و روشهاي نوين آموزشي به منظور توسعه دانش، مهارت و توانائي در زمينه مديريت سلامت با يك هزينه منطقي.

– آموزش هاي مورد توصيه بخش آموزش پزشكي به منظور نظارت و پايش كارآيي و عملكرد دانش و روزآمد كردن و تعديل و تقويت اهداف، برنامه‌ها، منابع، ساختار و فرآيندها و بازنگري در روش‌ها باتوجه به استانداردهاي تدوين شده.

– آموزش هاي ارتقاء كيفيت خدمات و كاربرد مؤثر منابع براي مراقبت از بيماران و ارتقاء سلامت آحاد بكارگيري شيوه‌ها و فرآيندهاي مشتري مدار.

– در اجراي راهبردهاي فوق نكات زير لحاظ شده است:

۱- مبتني بر نيازهاي ملي و محلي است.

۲- بر پيشگيري از بيماريها و ارتقاء سلامت تأكيد دارد.

۳- مبتني بر حل مشكلات سلامت جامعه و سازمانهاي بهداشتي و درماني است.

۴- بر آموزش در محيط‌هاي كار واقعي (مؤسسات بهداشتي و درماني) تأكيد دارد.

۵- طراحي برنامه مبتني بر وظايف حرفه‌اي (برنامه ريزي، سازماندهي، هماهنگي و…) آينده است.

۶- تربيت نيروي انساني چند پيشه (كارشناس طبقه بندي مشاغل، كارشناس تشكيلات، كارشناس بيمارستانها، كارشناس برنامه و بودجه، حسابدار، حسابرس، بازرس، كارشناسي امور اداري، كادر رئيس دفتر، كارشناس نظارت بر درمان، كارشناس نظارت بر مؤسسات درماني، مدير اداري و مالي بيمارستان) موردنظر مي‌باشد.

۷- در آموزش و پژوهش به به روش ها و فنون نوين آموزشي توجه دارد.

۸- روند تدوين برنامه آموزشي، راهبردهاي آموزشي، غالب حركت به سمت دانشجو محوري است.

۹- به مسايل نگرشي و مهارت هاي ارتباطي توجه و تأكيد دارد.

۱۰- بر خودآموزي و يادگيري مستمر تأكيد دارد.

۱۱- آينده نگر و آينده ساز است.

۱۰- شرايط و نحوه پذيرش دانشجو:

داوطلبان شركت در آزمون كارشناسي مديريت خدمات بهداشتي و درماني بايد:

شرايط عمومي گزينش كنكور سراسري را داشته باشند.

چنانچه شرايط ورود به دانشگاهها تغيير يابد، پيشنهاد مي‌شود گزينش دانشجويان طبق ضوابط، قوانين و مقررات دانشگاه مربوطه، به صورت متمركز و از طريق آزمون سراسري، انجام پذيرد.

۱۱- رشته‌هاي مشابه در داخل كشور:

در فاصله طراحي نخستين دوره كارشناسي مديريت خدمات بهداشتي و درماني هيچگونه رشته مشابه در داخل كشور كه شرح وظايف دانش آموختگان و نقش آنان با اين رشته همانند باشد تأسيس نشده است. ساير رشته‌هاي مديريت (بازرگاني، صنعتي و…) با اهداف خاص ديگر و براي ساير سازمانها و وزارتخانه‌ها، تأسيس يافته است. مديريت خدمات بهداشتي و درماني بمنظور رفع نيازهاي كارشناسي و مديريتي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي منحصر به فرد است.

۱۲- رشته هاي مشابه در خارج از كشور:

در دانشگاههاي معتبر آمريكا، انگلستان، كانادا و ساير كشورهاي جهان رشته‌هاي مشابه با اين دوره وجود دارد.

۱۳- شرايط موردنياز براي راه اندازي رشته:

طبق ضوابط شوراي نظارت، ارزشيابي و گسترش دانشگاههاي علوم پزشكي كشور مي‌باشد.

۱۴- موارد ديگر (مانند بورسيه شدن دانشجويان و…):

موردي ندارد.

۱- نام دوره: كارشناسي مديريت خدمات بهداشتي و درماني

۲- نام دروس و تعداد واحدهاي درسي:

تعداد كل واحد هاي درسي در اين دوره ۱۳۰ واحد به شرح زير مي‌باشد.

الف) دروس عمومي                                       ۲۲ واحد

ب) دروس پايه                                                ۵۰ واحد

ج) دروس تخصصي (اجباري)                         ۳۸ واحد

د) دروس تخصصي (اختياري)                         ۴ واحد

ه) كارآموزي در عرصه                                     ۱۶ واحد

 

جداول دروس دوره كارشناسي پيوسته مديريت خدمات بهداشتي و درماني

الف – جدول دروس عمومي

 

رديف	نام درس	تعداد واحد	ساعت			پيش نياز
			نظري	عملي	جمع
۱	دو درس از دروس مباني نظري اسلام *	۴	۶۸	–	۶۸	–
۲	يك درس از دروس اخلاق اسلامي *	۲	۳۴	–	۳۴	–
۳	يك درس از دروس انقلاب اسلامي *	۲	۳۴	–	۳۴	–
۴	يك درس از دروس تاريخ و تمدن اسلامي *	۲	۳۴	–	۳۴	–
۵	يك درس از دروس آشنايي با منابع اسلامي *	۲	۳۴	–	۳۴	–
۶	ادبيات فارسي	۳	۵۱	–	۵۱	–
۷	زبان انگليسي فارسي	۳	۵۱	–	۵۱	–
۸	تربيت بدني (۱)	۱	–	۳۴	۳۴	–
۹	تربيت بدني (۲)	۱	–	۳۴	۳۴	۸
۱۰	جمعيت و تنظيم خانواده	۲	۳۴	–	۳۴	–
جمع		۲۲

* تذكر: گذراندن اين دروس مطابق عناوين دروس معارف اسلامي مصوب جلسه ۵۴۲ مورخ ۲۳/۴/۸۳ شوراي عالي انقلاب فرهنگي (جدول زير) است.

دروس عمومي معارف اسلامي	گرايش	كد درس	نام درس	تعداد واحد	ساعت			پيش نياز
					نظري	عملي	جمع
	۱- مباني نظري اسلام	۰۱۱ ۰۱۲ ۰۱۳ ۰۱۴	انديشه اسلامي ۱ (مبداء و معاد) انديشه اسلامي ۲ (نبوت و امامت) انسان در اسلام حقوق اجتماعي و سياسي در اسلام	۲ ۲ ۲ ۲	۳۴ ۳۴ ۳۴ ۳۴		۳۴ ۳۴ ۳۴ ۳۴
	۲- اخلاق اسلامي	۰۲۱ ۰۲۲ ۰۲۳ ۰۲۴	فلسفه اخلاق (با تكيه بر مباحث تربيتي) اخلاق اسلامي (مباني و مفاهيم) آيين زندگي (اخلاق كاربردي) عرفان عملي اسلام	۲ ۲ ۲ ۲	۳۴ ۳۴ ۳۴ ۳۴		۳۴ ۳۴ ۳۴ ۳۴
	۳- انقلاب اسلامي	۰۳۱ ۰۳۲ ۰۳۳	انقلاب اسلامي ايران آشنايي با قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران انديشه سياسي امام خميني (ره)	۲ ۲ ۲	۳۴ ۳۴ ۳۴		۳۴ ۳۴ ۳۴
	۴- تاريخ و تمدن اسلامي	۰۴۱ ۰۴۲ ۰۴۳	تاريخ فرهنگ و تمدن اسلامي تاريخ تحليلي صدر اسلام تاريخ امامت	۲ ۲ ۲	۳۴ ۳۴ ۳۴		۳۴ ۳۴ ۳۴
	۵- آشنايي با منابع اسلامي	۰۵۱ ۰۵۲	تفسير موضوعي قرآن تفسير موضوعي نهج‌البلاغه	۲ ۲	۳۴ ۳۴		۳۴ ۳۴
جمع				۱۲	۴۰۸		۴۰۸

ب: دروس پايه دوره كارشناسي پيوسته مديريت خدمات بهداشتي و درماني

 

كد درس	نام درس	تعداد واحد	ساعت			پيش نياز
			نظري	عملي	جمع
۱۲	روانشناسي عمومي	۳	۵۱	–	۵۱	–
۱۳	جامعه شناسي پزشكي و بهداشتي	۳	۵۱	–	۵۱	–
۱۴	اقتصاد خرد	۳	۵۱	–	۵۱	–
۱۵	اقتصاد كلان	۳	۵۱	–	۵۱	۱۴
۱۶	اصول حسابداري (۱)	۲	۳۴	–	۳۴	–
۱۷	اصول حسابداري (۲)	۲	۳۴	–	۳۴	۱۶
۱۸	اصول حسابداري (۳)	۲	۳۴	–	۳۴	۱۷
۱۹	رياضيات و كاربرد آن در مديريت	۳	۵۱	–	۵۱
۲۰	كاربرد كامپيوتر در مديريت	۳	۳۴	۳۴	۶۸
۲۱	آمار حياتي و شاخصهاي بهداشتي	۳	۳۴	۳۴	۶۸	۱۹ و ۲۰
۲۲	روش تحقيق	۳	۳۴	۳۴	۶۸	۲۱
۲۳	اصول و مباني مديريت	۳	۵۱	–	۵۱
۲۴	مديريت منابع انساني	۲	۳۴	–	۳۴	۲۳
۲۵	رفتار سازماني OB	۲	۳۴	–	۳۴	۱۲ و ۲۳
۲۶	موازين حقوقي در بيمارستان	۲	۳۴	–	۳۴
۲۷	مديريت مالي	۲	۳۴	–	۳۴	۱۸
۲۸	اصول و تنظيم و كنترل بودجه دولتي	۲	۳۴	–	۳۴	۱۸
۲۹	آشنايي با خدمات پرستاري	۲	۳۴	–	۳۴
۳۰	اصول خدمات بهداشتي	۳	۵۱	–	۵۱
۳۱	تغذيه و رژيم هاي غذايي در بيمارستان	۲	۳۴	–	۳۴
جمع		۵۰

 

ج: دروس تخصصي اجباري دوره كارشناسي پيوسته مديريت خدمات بهداشتي و درماني

رديف	نام درس	تعداد واحد	ساعت			پيش نياز
			نظري	عملي	جمع
۳۲	زبان تخصصي (۱)	۲	۳۴	–	۳۴	رديف ۷ از دروس عمومي
۳۳	زبان تخصصي (۲)	۲	۳۴	–	۳۴	۳۲
۳۴	كليات پزشكي	۲	۳۴	–	۳۴
۳۵	واژه شناسي پزشكي	۲	۳۴	–	۳۴	۳۳ و ۳۴
۳۶	آشنايي با لوازم و تجهيزات پزشكي	۲	۱۷	۳۴	۵۱
۳۷	اپيدميولوژي و عفونت‌هاي بيمارستاني	۲	۳۴	–	۳۴	۲۱
۳۸	مدارك پزشكي	۲	۳۴	–	۳۴
۳۹	برنامه ريزي خدمات بهداشتي و درماني	۲	۳۴	–	۳۴	۲۳
۴۰	سازمان و مديريت بيمارستان (۱)	۲	۳۴	–	۳۴	۲۳
۴۱	سازمان و مديريت بيمارستان (۲)	۲	۳۴	–	۳۴	۴۰
۴۲	بيمه و تعرفه خدمات بهداشتي و درماني	۲	۳۴	–	۳۴
۴۳	شناخت و تهيه و توزيع دارو	۲	۳۴	–	۳۴
۴۴	آشنايي با اصول طراحي و تجهيز و توسعه بيمارستان	۲	۳۴	–	۳۴
۴۵	استانداردهاي بيمارستاني	۲	۳۴	–	۳۴
۴۶	اصول نگهداري و ايمني در بيمارستان	۲	۳۴	–	۳۴
۴۷	اقتصاد بهداشت	۲	۳۴	–	۳۴	۱۴ و ۱۵
۴۸	مديريت خدمات بهداشتي	۳	۵۱	–	۵۱	۳۰
۴۹	پروژه	۳	–	۱۰۲	۱۰۲	۲۱ و ۲۲
جمع		۳۸

د: دروس اختياري دوره كارشناسي پيوسته مديريت خدمات بهداشتي و درماني

 

كد درس	نام درس	تعداد واحد	ساعت			پيش نياز
			نظري	عملي	جمع
۵۰	ارتباطات در سازمانهاي بهداشتي و درماني	۲	۳۴	–	۳۴	۲۵
۵۱	مكاتبات اداري	۲	۳۴	–	۳۴
۵۲	اصول انبارداري و تداركات	۲	۳۴	–	۳۴
۵۳	سيستم هاي اطلاعات مديريت	۲	۱۷	۳۴	۵۱	۲۰
۵۴	مباني مددكاري اجتماعي	۲	۳۴	–	۳۴
۵۵	بازاريابي خدمات و مراقبت هاي بهداشتي درماني	۲	۳۴	–	۳۴	۴۸
جمع		۱۲

* دانشجو ملزم به گذراندن ۴ واحد از ۱۲ واحد فوق مي‌باشد.

هـ : كارآموزي در عرصه دوره كارشناسي پيوسته مديريت خدمات بهداشتي و درماني

 

كد درس	نام درس	تعداد واحد	ساعت			پيش نياز
			نظري	عملي	جمع
۱-۵۶	كارآموزي در عرصه ۱	۴	–	۲۰۴	۲۰۴	–
۲-۵۶	كارآموزي در عرصه ۲	۴	–	۲۰۴	۲۰۴	۱-۵۶
۳-۵۶	كارآموزي در عرصه ۳	۴	–	۲۰۴	۲۰۴	۲-۵۶
۴-۵۶	كارآموزي در عرصه ۴	۴	–	۲۰۴	۲۰۴	۳-۵۶
جمع		۱۶

كارشناسي ارشد مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی

تخصصي شدن علوم مختلف بويژه در زمينه هاي مديريت و بالاخص در امر اداره ابعاد و سطوح مختلف نظام خدمات بهداشتي و درماني در سطح جهاني از اهميت اولويت خاصي برخوردار بوده و روز به روز مورد تاكيد و توجه بيشتري قرار مي‌گيرد و همراه با توسعه سيستم خدمات بهداشتي و درماني و در كنار تربيت نيروي انساني كارايي براي رشته هاي مختلف علوم پزشكي، پرورش مديراني كه قادر به باشند در كنار ساير متخصصان در اداره چنين مؤسسات سهيم باشند در برنامه هاي آموزشي و درسي دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي كشورهاي مترقي گنجانيده شده است.

در كشور ما، گسترش دامنه دار سيستم خدمات بهداشتي و درماني خاصه بعد از انقلاب اسلامي و كمبود نيروي انساني هرجهت اداره و مديريت سازمانهاي بهداشتي و درماني لزوم تربيت و آموزش افرادي به اين منظور ايجاب مي‌نمايد. لذا نيازمندي نظام خدمات بهداشتي و درماني به تربيت شدگان اين رشته در سطوح مختلف مديريت لزوم براي تربيت كارشناسان ارشد رشته مديريت خدمات بهداشتي و درماني را بارز مي‌سازد.

۱- تعريف و هدف:

هدف از پرورش دانشجويان مقطع كارشناسي ارشد مديريت خدمات بهداشتي و درماني:

• – تجزيه و تحقيق نظام خدمات بهداشتي
• – ارزيابي بيمارستانها از نظر كيفي و كمي
• – اداره بيمارستانها و مراكز بهداشتي و درماني
• – تجزيه و تحقيق اقتصادي فعاليتهاي بيمارستاني

۲- طول دوره و شكل نظام:

طول دوره كارشناسي (ارشد مديريت خدمات بهداشتي و درماني ۲ سال مي‌باشد و طبق آيين نامه هاي آموزشي است. دروس در اين دوره بصورت نظري، عملي، كارآموزي و كارورزي تدريس و آموزش داده خواهد شد. هر واحد درس نظري در هر ترم معادل ۱۷ ساعت و هر درس عملي معادل ۳۴ ساعت مي‌باشد. كارآموزي، كارورزي در بيمارستانها و مراكز آموزشي تحقيقاتي انجام مي‌گيرد.

كارآموزي: ترم اول: هفته اي ۴ ساعت يك روز در هفته بصورت بازديد از بيمارستانها.

ترم دوم: هفته اي ۴ ساعت يكروز در هفته بصورت بازديد از بيمارستانها.

ترم سوم: هفته اي ۸ ساعت دو روز در هفته بصورت كار عملي.

ترم چهارم: هفته اي ۸ ساعت دو روز در هفته بصورت كار عملي.

كارورزي: به مدت ۲ ماه در پايان دوره تحصيل تئوري و بصورت تمام وقت ۶ روز در هفته از ساعت ۷ صبح لغايت ۲ بعدازظهر.

۳- تعداد و نوع واحدهاي درسي:

تعداد واحدهاي درسي اين دوره ۳۲ واحد در نظر گرفته شده است و به شرح ذيل ارايه مي‌گردد:

۱- دروس پايه                            ۱۲ واحد

۲- دروس اختصاصي                  ۱۲ واحد

۳- پايان نامه                              ۴ واحد

۴- كارورزي و كارآموزي           ۴ واحد

۴- شرايط ورود:

داوطلبان شركت در آزمون كارشناسي ارشد مديريت خدمات بهداشتي و درماني علاوه بر دارا بودن شرايط عمومي گزينش دوره كارشناسي ارشد معمول در نظام آموزش عالي كشور، بايد حداقل داراي مدرك كارشناسي (ليسانس) معتبر در يكي از رشته‌هاي زير باشند.

اداره امور بيمارستانها، مديريت با گرايشهاي مختلف – بهداشت با گرايشهاي مختلف و مدارك پزشكي.

۵- نقش و توانايي

فارغ التحصيلان اين رشته معمولاً در مشاغل مديران صف و يا مشاغل ستادي در سازمانهاي مختلف بهداشتي درماني مانند بيمارستانهاي جنرال (عمومي) تخصصي، توانبخشي، رواني مراقبت هاي اورژانس درمانگاهها، كلينيك‌ها، شبكه هاي ارايه كننده مراقبت هاي بهداشتي اوليه مشغول بكار مي‌شوند، برنامه كارشناسي ارشد مديريت خدمات بهداشتي و درماني علاوه بر اهداف ذكر شده به منظور پرورش:

• ۱- تحقيق گر و پژوهشگر خط مشي و سياست بهداشتي درماني
• ۲- مجري امور پژوهشي در مسايل بهداشتي و درماني
• ۳- ارزيابان و برنامه ريزان بهداشتي و مشاورين در اين امور

۶٫ ضرورت و اهميت رشته:

نياز روزافزون جامعه به خدمات بهداشتي و درماني و توجه خاص دولت و مردم به توصيه كمي و كيفي اين خدمات، بهبود عملكرد مراكز بهداشتي و درماني، و اقتصادي‌تر اداره كردن اين سازمانها، لزوم تربيت و بكارگيري مديران متخصص در زمينه‌هاي علمي گسترده‌ دانش مديريت را اجتناب ناپذير مي‌سازد.

پويايي سازمانهاي مهمي كه وظايف حياتي و حساسي را برعهده دارند، نيازمند برنامه‌ريزي، سازمان دهي، استخدام، بودجه‌بندي، هدايت، كنترل و نظارت، انگيزش كاركنان، برقراري ارتباطات، نوآوري و ارزيابي به صورت علمي ملهم از موازين دانش مديريت مي‌باشد. لذا، مديراني كه قرار است در سطوح بالاي مراكز بهداشت و درمان خدمت نمايند، مي‌بايست از نوعي بلوغ و پختگي علمي و تجربي برخوردار باشند. تجارب ساير كشورها و مطالعات عديده‌اي كه طي سالهاي اخير پيرامون ابعاد مختلف اداره اين مراكز صورت گرفته است، مويد نياز به پرورش كارشناسان ارشد مديريت خدمات بهداشتي و درماني مي‌باشد.

قطعاً، ارايه اين برنامه و مقطع تحصيلي با تغييراتي كه در راستاي ويژگي ها و اهداف نظام بهداشت و درمان كشور و تجارب حاصله از ارايه دوره‌هاي اخير كارشناسي ارشد اين رشته صورت پذيرفته است، كارآيي و اثربخشي خدمت مديراني كه با اين برنامه و سرفصل جديد آموزش مي‌بينند به نحو بارزي افزايش خواهد يافت.

انتظار مي‌رود كه فارغ التحصيلان اين رشته در مقطع كارشناسي ارشد در كنار انجام وظايف مسئوليتهاي كلي خويش در امر مديريت، قادر باشند در محاسبه هزينه، تجزيه و تحقيق هزينه و فايده، تقليل هزينه كارآيي، تحقيق داده – ستاده، تحقيق سيستمها و شبكه بهداشت و درمان، مشاركت آگاهانه و فعال داشته باشند.

برنامه دروس دوره كارشناسي ارشد (ناپيوسته)

الف) دروس كمبود يا جبراني كارشناسي ارشد مديريت خدمات بهداشتي و درماني

كد درس	نام درس	تعداد واحد	ساعت			پيش نياز
			نظري	عملي	جمع
۰۱	زبان انگليسي	۴	–	۱۳۶	۱۳۶
۰۲	آيين نگارش	۲	۳۴	–	۳۴
۰۳	كاربرد كامپيوتر در مديريت	۳	۳۴	۳۴	۶۸
۰۵	اصول و مباني حسابداري	۳	۵۱	–	۵۱
۰۶	اصول و مباني اقتصاد	۳	۵۱	–	۵۱
۰۷	آمار حياتي و شاخصهاي بهداشتي	۳	۳۴	۳۴	۶۸
۰۸	اصول خدمات بهداشتي	۳	۵۱	–	۵۱
۰۹	سازمان و مديريت بيمارستان (۱)	۲	۳۴	–	۶۸
۱۰	سازمان و مديريت بيمارستان (۲)	۲	۳۴	–	۳۴
۱۱	برنامه ريزي خدمات بهداشتي و درماني	۲	۳۴	–	۳۴
۱۲	استانداردهاي بيمارستاني	۲	۳۴	–	۳۴
	جمع	۳۲	۴۴۲	۲۰۴	۶۴۶

 تبصره: دانشجويان با گرايشهاي مختلف (كارشناسي رشته هاي گوناگون) فقط ملزم به گذراندن حداكثر ۲۰ واحد از جدول دروس كمبود بنا به تشخيص گروه آموزشي مربوطه مي‌باشند.

ب: دروس پايه كارشناسي ارشد مديريت خدمات بهداشتي و درماني

كد درس	نام درس	تعداد واحد	ساعت			پيش نياز يا زمان ارايه درس
			نظري	عملي	جمع
۱۳	روش تحقيق در علوم بهداشتي	۳	۳۴	۳۴	۶۸	۰۷
۱۴	روابط درون بخشي و برون بخشي بيمارستان	۳	۵۱	–	۵۱
۱۵	سازمان و مديريت بهداشت و درمان ايران	۳	۵۱	–	۵۱	۰۶
۱۶	اقتصاد بهداشت و درمان	۳	۵۱	–	۵۱	۰۶
	جمع	۱۲	۱۸۷	۳۴	۲۲۱

ج: دروس تخصصي كارشناسي ارشد مديريت خدمات بهداشتي و درماني

كد درس	نام درس	تعداد واحد	ساعت			پيش نياز يا زمان ارايه درس
			نظري	عملي	جمع
۱۷	نظام بهداشتي و درماني تطبيقي	۳	۵۱	–	۵۱
۱۸	ارزيابي مراقبتهاي بهداشتي و درماني	۳	۵۱	–	۵۱
۱۹	برنامه ريزي و مديريت استراتژيك در نظام بهداشتي و درماني	۳	۵۱	–	۵۱	۱۰ و ۰۹ و ۰۴
۲۰	سمينار موردي	۳	۵۱	–	۵۱
۲۱	كارآموزي	۲	–	–	–
۲۲	كارورزي	۲	–	–	–
۲۳	پايان نامه	۴	–	–	–
	جمع	۲۰	۲۰۴	–	۲۰۴

دكتراي مديريت خدمات بهداشتي و درماني

مشخصات كلي دوره دكتري (Ph.D) مديريت خدمات بهداشتي و درماني

مقدمه: تربيت و آموزش نيروي انساني در زمينه مديريت واحدهاي بهداشتي و درماني بواسطه كمبودهاي موجود از يكطرف و نيازهاي اساسي به آن از طرف ديگر، از اهميت خاصي برخوردار است. اين كمبودها و نيازها ايجاب مي‌كند كه نه تنها برنامه ريزي دقيقي براي تربيت نيروي انساني موردنياز صورت بگيرد، بلكه جهت حداكثر بهره‌گيري از نيروي متخصصان موجود نيز، تدابير لازم اتخاذ گردد. از طرفي نياز مبرمي كه به تكميل كادر علمي دانشگاه ها و ساير مؤسسات آموزشي و پژوهشي در اين رشته وجود دارد، ايجاد دوره آموزش دكتري مديريت خدمات بهداشتي و درماني را از اولويت خاصي برخوردار مي‌سازد، بديهي است كه باتوجه به نيازهاي فرهنگي، سياسي و اقتصادي كنوني كشورمان، تربيت نيروي انساني متخصص در داخل كشور، ضمن كمك به پويائي مؤسسات آموزشي و تحقيقاتي جمهوري اسلامي ايران، در جهت پشتيباني از سياست خودكفائي و برنامه‌هاي توسعه ملي نيز قابل توجيه و حمايت مي‌باشد.

۱- تعريف و هدف:

دوره دكتري (Ph.D) رشته مديريت خدمات بهداشتي و درماني دوره‌اي است كه منجر به تربيت نيروي متخصص و متعهد در مقطع دكتري رشته مذكور مي‌گردد هدف كلي از ايجاد اين دروه پاسخگوئي به نيازهاي جامعه براي تحقق بخشيدن به استقلال و تقويت بنيه علمي دانشگاه‌ها و اداره واحدهاي بهداشتي درماني كشور جمهوري اسلامي ايران مي‌باشد.

۲- طول دوره:

دوره دكترا (Ph.D) رشته مديريت خدمات بهداشتي و درماني داراي دو قسمت آموزشي و پژوهشي است. قسمت آموزشي را مجموعه‌اي از دروس تشكيل مي‌دهد كه در اين برنامه گنجانيده شده است. در قسمت پژوهشي عمده كار دانشجو پژوهش پيرامون مسايل و مشكلات بهداشتي و درماني و تدوين رساله مربوطه مي‌باشد. حداكثر مدت مجاز تحصيل در دوره دكتري ۵/۴ سال بوده و طول مدت مجاز آموزشي ۲ تا ۵ نيمسال تحصيلي است. حداكثر تعداد واحدهاي جبراني ۱۶ واحد مي‌باشد. طول مدت گذراندن واحدهاي كمبود يا جبراني از يكسال تجاوز نخواهد كرد و جزء سنوات محسوب نمي‌گردد. دانشجويان پس از گذرانيدن دروس مربوطه مجاز به گذراندن امتحان جامع خواهند بود.

انتخاب و ثبت رساله دوره دكتري موكول به توفيق دانشجو در امتحان جامع است. بهرحال كليه موارد مطابق آئين نامه آموزشي دوره دكتري (Ph.D) مصوب شورايعالي برنامه ريزي اجرا خواهند گرديد.

۳- واحدهاي درسي:

دوره دكتري شامل:

۲۷ واحد درسي، ۳ واحد كارورزي و ۲۰ واحد رساله و گذراندن دروس پيش نياز لازم مي‌باشد.

۴- شرايط ورود به دوره دكترا:

شرايط ورود به دوره دكتري عبارتست از:

۱) داشتن شرايط عمومي ورود به آموزش عالي

۲) علاوه بر شرايط عمومي ورود به دانشگاه براساس آئين‌نامه‌هاي آموزشي، داوطلبان ورود به دوره دكترا مي‌بايد حداقل داراي مدرك كارشناسي ارشد در رشته مديريت خدمات بهداشتي و درماني و يا مديريت بيمارستان يا دكتراي حرفه‌اي پزشكي، دندانپزشكي و دامپزشكي از يكي از دانشگاههاي معتبر داخل و يا خارج از كشور كه به تأييد وزارت فرهنگ و آموزش عالي يا وزارت بهداشت و درمان رسيده باشند. اين داوطلبان مي‌بايد آزمون ورودي دوره دكترا را با موفقيت بگذرانند.

۳) موفقيت در امتحان يكي از زبانهاي خارجي، به تعيين شوراي تحصيلات تكميلي دانشكده.

۴) قبولي در امتحانات اختصاصي ورود به دوره دكتري.

۵) داشتن معرفي نامه، مبني بر صلاحيت تحصيل در دوره دكتري، حداقل از ۲ تن از استادان قبلي داوطلب.

تبصره: پزشكان، دندانپزشكان و دامپزشكاني كه دوره دكتري پذيرفته مي‌شوند، ملزم به گذرانيدن كليه دروس كمبود دوره كمبود دوره كارشناسي ارشد مديريت خدمات بهداشتي و درماني مي‌باشند.

مواد امتحاني و ضرايب دروس:

الف – امتحان كتبی:

۱- زبان انگليسي تخصصي                                  ضريب ۳

۲- تئوري هاي مديريت                           ضريب ۲

۳- برنامه ريزي در نظام بهداشت و درمان   ضريب ۲

۴- آمار زيستي                                       ضريب ۱

۵- سازمان و مديريت بهداشت و درمان      ضريب ۲

۶- مديريت منابع انساني                           ضريب ۱

۵- نقش و توانائي:

فارغ التحصيلان دوره دكتراي مديريت خدمات بهداشتي و درماني با اطلاعاتي كه در اين دوره كسب مي‌كنند، قادر خواهند بود در مراكز آموزش عالي و دانشگاه ها و مؤسسات تحقيقاتي به تدريس و پژوهش در زمينه‌هاي مديريت، برنامه‌ريزي و ارزشيابي خدمات بهداشتي و درماني بپردازند. همچنين فارغ‌التحصيلان اين دوره مي‌توانند در فعاليتهاي ستادي و اجرايي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و مؤسسات تحقيقاتي و بهداشتي، شبكه‌هاي بهداشتي درماني، بيمارستانهاي تخصصي و آموزشي و واحدهاي برنامه‌ريزي بهداشتي درماني كشور به كار اشتغال ورزند.

۶- ضرورت و اهميت:

با عنايت به موارد زير، ضرورت ايجاد دوره دكتري (Ph.D) رشته مديريت خدمات بهداشتي و درماني روشن مي‌گردد:

• الف – تربيت نيروي انساني متخصص آموزشي و پژوهشي موردنياز دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي كشور.
• ب – تأمين نيروي انساني موردنياز جهت مديريت و ارائه خدمات اجرائي در واحدهاي بهداشتي درماني، ارتقاء و گسترش كمي و كيفي خدمات در مراكز بهداشتي درماني كشور.
• ج – بكارگيري مطلوب و حداكثر بهره‌وري از امكانات بالفعل و بالقوه موجود در جهت رشد و تعالي امور بهداشت و درمان از طريق اعمال روشهاي نوين و پوياي مديريت علمي و استراتژيك.

كد درس	نام درس	تعداد واحد	ساعت			پيش نياز
			نظري	عملي	جمع
۱۱	پژوهش عملياتي	۳	۵۱	–	۵۱
۱۲	سمينار روش تحقيق	۳	۳۴	۳۴	۶۸
۱۳	زبان تخصصي (۲)	۳	۵۱	–	۵۱
۱۴	استراتژي هاي توسعه ملي و برنامه‌ريزي خدمات بهداشتي و درماني	۳	۵۱	–	۵۱
۱۵	سمينار مديريت	۳	۵۱	–	۵۱
۱۶	سمينار سازمان و مديريت مراكز بهداشتي و درماني	۳	۵۱	–	۵۱
۱۷	مديريت آموزشي	۳	۵۱	–	۵۱
۱۸	اقتصاد بهداشت و بيمه	۳	۵۱	–	۵۱
۱۹	مطالعه موردي در مديريت و نظام بهداشت و درمان	۳	۵۱	–	۵۱
۲۰	(كارورزي)	۳	–	–	۶ ماه
۲۱	رساله	۲۰	–	–	۶۸
جمع		۵۰

تذكر: امتحان جامع بايد پس از پايان دروس و قبل از انتخاب رساله انجام شود.

دروس كمبود يا جبراني

دانشجو مكلف به گذرانيدن حداكثر ۱۶ واحد از دروس زير برحسب نظر مدير گروه مي‌باشد.

كد درس	نام درس	تعداد واحد	ساعت			پيش نياز
			نظري	عملي	جمع
۰۱	تحليل تئوري هاي مديريت	۳	۵۱	–	۵۱
۰۲	آمار حياتي پيشرفته	۳	۳۴	۳۴	۶۸
۰۳	زبان انگليسي تخصصي (۱)	۳	۵۱	–	۵۱
۰۴	كاربرد كامپيوتر در پژوهش	۳	۳۴	۳۴	۶۸
۰۵	اقتصاد خرد و كلان	۳	۵۱	–	۵۱
۰۶	مباني حسابداري	۳	۵۱	–	۵۱
۰۷	سازمان و مديريت بهداشت و درمان در ايران	۳	۵۱	–	۵۱
۰۸	اصول مراقبتهاي اوليه بهداشتي	۳	۵۱	–	۵۱
۰۹	ارزيابي مراقبتهاي بهداشتي و درماني	۳	۵۱	–	۵۱
۱۰	استانداردهاي بيمارستاني	۲	۳۴	–	۳۴
جمع