سندروم ریوی هانتاویروس بانام انگلیسی Hantavirus Pulmonary Syndrom یا (HPS)، بیماری شدیدی است که توسط ویروسی به نام هانتاویروس ایجاد می‌شود. به‌عبارتی‌دیگر این بیماری، یک بیماری عفونی است که علائمی شبیه به آنفولانزا دارد. این بیماری می‌تواند به‌سرعت منجر به مشکلات مرگبار تنفسی شود. چندین نوع از هانتا ویروس‌ها می‌توانند سبب این سندرم شوند. این ویروس‌‌‌ها توسط چندین نوع از جوندگان منتقل می‌شوند، به‌خصوص موش آهویی. آلودگی افراد، از طریق استنشاق هوای آلوده به هانتا ویروس‌ها است که در ترشحات و ادرار جوندگان وجود دارند. این ویروس در سال ۱۹۷۶، برای اولین بار در کره یافت شد.

نام این ویروس نیز از رودخانۀ هانتان، رودخانه‌ای که در آن اولین بار سربازان آمریکایی در جنگ کره به این ویروس آلوده شدند، نام‌گذاری شده است. نوع غیر کشنده‌ی آن در بخش‌هایی از اروپا دیده‌شده است و در بدن موش‌های آبی ساحلی و موش‌های گردن زرد مزرعه زیست می‌کند. لازم به ذکر است هانتاویروس مسری نیست. چراکه به‌ندرت از یک شخص به شخص دیگر منتقل می‌شود. همان‌طور که گفته شد، وقتی شخصی بعد از تماس با مدفوع جوندگان چشم، بینی یا دهان خود را لمس می‌کند، مبتلا می‌شود.

نشانه‌های بالینی سندرم هانتاویروس

این سندرم دارای دوره‌ای به نام دوره نهفتگی یا پنهان است. دورۀ نهفتگی سندرم ریوی هانتاویروس ۱۲ الی ۲۱ روز است. بعدازآن بیماری HPS شروع می‌شود. به عبراتی دقیق می‌توان گفت پس‌ازاین مدت علائم خود را نشان می‌دهد. در مرحله‌ی اولیه (شبیه به آنفولانزا) این بیماری ممکن است علائم موارد زیر را داشته باشند:

• تب
• درد عضلانی
• سردرد
• حالت تهوع
• استفراغ
• تنگی نفس

علائم هانتاویروس شبیه کرونا ویروس نیز هست. علائمی مانند تب، خستگی، سردرد و مشکلات تنفسی. اگر بیماری وخیم‌تر شود، مایع در ریه‌های شما جمع می‌شود و تنفس را سخت‌تر می‌کند.

میزان شیوع سندرم ریوی ویروس‌هانتا

در کانادا، این ویروس فقط در موش‌های وحشی مشاهده‌شده است، به‌ویژه موش آهویی که در سراسر امریکای شمالی وجود دارد. سایر جوندگان مانند موش خانگی، موش صحرایی سیاه و موش صحرایی قهوه‌ای به‌عنوان حامل این ویروس شناخته نمی‌شوند. هانتاویروس معمولاً زمانی منتشر می‌شود که فضله‌ها، ادرار، بزاق، یا محتویات لانه‌ی موش آهویی به هم می‌خورد و ذرات ویروسی در هوا منتشر می‌شود که ممکن است از راه تنفس وارد بدن شوند. در موارد نادر ممکن است ویروس از طریق خراش‌های ایجادشده روی پوست به هنگام حمل یک موش وحشی، یا از طریق گازگرفتگی موش منتقل شود.

احتمال انتقال بیماری سندرم ریوی هانتاویروس از حیوان خانگی به شما وجود ندارد. به خاطر داشته باشد، کسانی که در مناطق حضور ویروس‌هانتا زندگی می‌کنند و در تماس نزدیک با بزاق، ادرار، فضولات یا لانه‌های موش آهویی هستند. ممکن است در معرض آلودگی به این ویروس باشند. البته احتمال این اتفاق بسیار اندک است. حضور پرتعداد جوندگان داخل و اطراف خانه مهم‌ترین خطر تماس با ویروس‌هانتا است.

عوامل خطرساز ابتلا به ویروس‌هانتا

فعالیت‌های خاصی ممکن است شما را بیشتر در معرض آلودگی با HPS قرار دهد. به‌عنوان‌مثال:

• تمیزکاری ساختمان‌های بلااستفاده و کار در امور ساخت‌وساز، تأسیسات و کنترل آفات.
• کارگران و مالکان خانه‌هایی که در گربه‌رو، فضاهای زیر خانه، یا ساختمان‌های خالی یا به‌ندرت مورداستفاده قرار می‌دهند (چراکه وجود موش امکان دارد)
• افرادی که به پیاده‌روی و طبیعت‌گردی می‌پردازند نیز ممکن است به هنگام استفاده از سرپناه‌های آلوده یا چادر زدن در محل سکونت موش آهویی در معرض این ویروس قرار بگیرند.

راهکارهای حفاظتی از ابتلا به سندرم ویروس‌هانتا

همان‌طور که بیان شد، بهترین روش برای پیشگیری از سندرم ریوی هانتاویروس از طریق آلودگی با ویروس هانتا پرهیز از تماس با موش آهویی، فضولات، ادرار، یا بزاق آن است. شما می‌توانید این کار را با کنترل جوندگان داخل و اطراف خانه انجام دهید.

• موش‌ها را از خانه بیرون کنید.
• روش تمیزکاری ایمن را یاد بگیرید.
• با پیروی از دستورالعمل زیر خانه‌ی خود را از وجود موش پاک‌ کنید و محل‌هایی را که آن‌ها بوده‌اند به‌طور ایمن تمیز کنید.
• قبل از تمیز کردن خانه‌ی کسی که مبتلابه HPS است، با مرکز بهداشت همگانی محل خود تماس بگیرید.
• برای بیرون کردن موش‌ها از خانه از تله‌های فنری برای حذف جوندگان از ساختمان‌ها استفاده کنید.
• آن‌ها را داخل دولایه کیسه‌ی پلاستیکی زباله گذاشته و پس از محکم بستن درب کیسه آن را بیرون بیندازید.
• تمام سوراخ‌های موجود در دیوارها، پنجره‌ها، درها و سقف خانه‌ی خود را مسدود کنید.
• مکان‌های حضور موش‌ها را به شکلی ایمن تمیز کنید.
• در زمان تمیزکاری یک ماسک فیلتر دار مناسب و اندازه، دستکش‌ها و عینک لاستیکی بپوشید.
• به هنگام تمیز کردن محلی که موش در آن زندگی کرده است، از گردوخاک به پا کردن پرهیز کنید.
• قبل از شروع تمیزکاری، هوای تمامی محل‌های اطراف را به مدت ۳۰ دقیقه تهویه کنید.
• برای پیشگیری از سندرم ریوی هانتاویروس همیشه یک محلول ضدعفونی‌کننده آماده داشته باشید.
• اکثر ضدعفونی‌کننده‌های معمولی و شوینده‌های خانگی مناسب هستند.
• غذای خود را در ظروف ضد جونده نگه‌دارید.

نتیجه‌گیری

به‌عنوان سخن پایانی لازم به ذکر است که هیچ‌گونه درمان، دارو یا روش معالجه‌ی خاصی برای این سندرم وجود ندارد. اما بسیاری از علائم و عوارض HPS قابل‌درمان هستند و با جلوگیری از تماس با جوندگان می‌توان از سرایت ویروس جلوگیری کرد. همچنین ممکن است برای برخی از بیماران داروهای ضدویروس تجویز شود. ویروس‌هانتا، ویروسی کروی شکل است که موجب بیماری‌های خون‌ریزی دهنده، مشکلات کلیوی و ریوی می‌شود.