آستیگماتیسم شدن چشم چه نشانه هایی دارد و چگونه درمان می شود؟
آستیگماتیسم (Astigmatism) به چشم‌هایی گفته می‌شود که دچار تاری شده‌اند. در آستیگمات سطح‌رویی چشم یا عدسی داخل چشم، با قسمت انحنای چشم همخوانی لازم را ندارد و اغلب فرد را با تاری دید مواجه می‌کند. لازم به ذکر است این مسئله در بینایی، یک ایراد و نقص معمولی به شمار می‌رود که در انحنای چشم بیمار به وجود می‌آید. چشم آستیگماتیک در مسافت‌های دور و نزدیک دچار تاری دید می‌شود. به عبارتی دقیق‌تر آستیگمات هنگامی اتفاق می‌افتد که عدسی داخل چشم یا لایه رویی چشم با انحنای چشم تطابق نداشته باشد. انحنای چشم به‌صورت دایره و کروی شکل است. درصورتی‌که در بیماران آستیگمات این انحنا، شبیه به تخم‌مرغ و موجب تاری دید در همه مسافت‌ها می‌شود.
- مشکل آستیگمات شدن چشم ممکن است از بدو تولد وجود داشته باشد و با نزدیک‌بینی یا دوربینی همراه باشد.
این در حالی است که بیشتر مواقع به حدی نمی‌رسد که نیاز به انجام کارهای درمانی فوری باشد. هنگامی هم که نیاز به درمان داشته باشد. به‌صورت معمول توسط عینک و لنز و یا جراحی لیزری رفع می‌شود.
علائم آستیگماتیسم
نشانه‌های رایج آستیگماتیسم شامل موارد زیر است:
- ناهمواری دید یا دید نامرتب (به شکلی که افراد و اشیاء را کاملاً ناواضح یا مغشوش ببینید)
- سردردهای گاه‌وبیگاه به‌ویژه سردردهای همراه با درد چشم
- تاری دید شدید، به‌خصوص مشکل در هنگام مطالعه
- عدم تمرکز چشم برای مطالعه حروف ریز و کوچک
- احساس فشار در کره چشم
- احساس خستگی و ناراحتی در چشم
- اختلال دید در شب
- دوبینی
هنگامی‌که یکی از علائم و نشانه‌های ذکرشده، در انجام کارهای روزانه شما اختلال ایجاد می‌کند. در اسرع وقت باید به چشم‌پزشک مراجعه نمایید. پزشک متخصص در این حوزه، با توجه به معاینات دقیقی که بر روی چشم شما انجام می‌دهد، میزان و درجه قطعی آن را مشخص می‌کند. بنابراین راه‌های درمانی که می‌تواند به بهبود شما کمک کند را پیشنهاد می‌دهد.
انواع Astigmatism
آستیگمات انواع متفاوتی دارد که عبارت است از:
- آستیگمات نزدیک‌بین
اگر هر دو نصف چشم نزدیک‌بین باشد، چشم‌ها در درجه‌های مختلف، آستیگماتیسم نزدیک‌بین هستند. به‌عبارت‌دیگر یک یا هردو نیمه از چشم نزدیک‌بین هستند.
- آستیگمات دوربین
اگر هر دو نصف چشم دوربین باشد، چشم‌ها در درجه‌های مختلف، آستیگمات دوربین هستند.
- آستیگمات ترکیبی یا مرکب
هنگامی‌که نیمی از چشم نزدیک‌بین و نیمی دیگر دوربین باشد، آستیگمات ترکیبی ایجاد می‌شود.
بعد از آشنایی با این تقسیم‌بندی، باید گفت می‌توان از منظری دیگر، آستیگمات را به دو بخش تقسیم کرد.
- آستیگمات منظم (نصف کننده‌ها عمود بر هم قرار دارند و زاویه بین آن‌ها ۹۰ درجه است)
- آستیگمات نامنظم (در آستیگمات نامنظم مدارهای نصف کننده عمود به هم نیستند و زاویه آن‌ها متفاوت است)
اکثر آستیگمات‌ها از نوع نامنظم هستند که به سطح‌رویی چشم حالت بیضی‌شکل می‌دهند.
عوامل مؤثر در آستیگمات شدن چشم
موارد بسیاری در آستیگمات شدن چشم‌ها تأثیر دارند. این موارد عبارت‌اند از:
- ژنتیک
- ضربه به چشم
- اختلالات بینایی قدیمی و درمان‌نشده
بااین‌وجود برخی از پژوهش‌ها نشان داده‌اند موارد دیگری در آستیگمات شدن چشم مؤثر است. به‌عنوان‌مثال:
- کمبود ویتامین
- کمبود آنتی‌اکسیدان
- مصرف ناکافی سبزیجات
تشخیص آستیگماتیسم
آستیگماتیسم را می‌توان با معاینه و تست چشم تشخیص داد. معاینه چشم شامل آزمایش کامل چشم است که نشان دهد چشم بیمار به چه صورتی نور را خم می‌کند. پزشک متخصص تمامی این آزمایش‌ها و تست‌ها را جهت امتحان زوایای چشم و زاویه‌های مختلف دید انجام می‌دهد تا بتواند راه‌های درمان را بیابد و تشخیص دهد که بهتر است از عینک استفاده شود و یا لنزهای تماسی.
درمان Astigmatism
منظور از درمان آستیگماتیسم، بهبود و اصلاح هرچه بیشتر وضوح دید است. درمان آستیگماتیسم باعث می‌شود که راحتی چشم تأمین شود. بهترین و بیشترین راه‌های درمانی برای آستیگمات، لنزها، عینک و جراحی لیزری به شمار می‌رود.
- لنزهای درمانی
لنزهای درمانی که به شکل عینک و یا لنزهای تماسی می‌باشند، باعث از بین بردن تأثیر انحنای ناهموار و نادرست قرنیه و عدسی چشم بیمار می‌شود. لنزهای تماسی هر دو مورد آستیگماتیسم عدسی و قرنیه را می‌توانند اصلاح کنند. این در حالی است که دو نوع لنز تماسی برای درمان آستیگماتیسم وجود دارد که هرکدام دارای خاصیت جداگانه هستند. به‌عنوان‌مثال؛ اگر سطح قدامی قرنیه ناهموار است، لنزهای تماسی سخت، می‌توانند سطحی صاف و هموار را ایجاد کنند. لنزهای تماسی نرم، ممکن است همه اوقات وقتی روی سطح ناهموار قرنیه قرار می‌گیرند اثر خود را نگذارند. اما می‌توان از لنزهای نرم هلالی شکل استفاده کرد.
- عینک
در شرایطی که به هر دلیلی بیمار از لنزهای تماسی استفاده نکند، انواع متفاوت عینک برای وی تجویز خواهد شد.
- جراحی لیزر
درروش جراحی با اشعه لیزر، سطح قرنیه را شکل‌دهی می‌کنند و آستیگمات را اصلاح می‌کنند. جراحی انکساری که در آن قرنیه از طریق لیزر، برش‌های کوچک یا ایمپلنت فرم می‌گیرد. یکی از درمان است اما فقط برای افراد بالغ که رشد چشم در آن‌ها به پایان رسیده، مناسب است.
- لازم به ذکر است آستیگماتیسم خفیف، نیازی به درمان ندارد، مگر اینکه در شرایط خاصی مانند استفاده طولانی‌مدت از کامپیوتر.
کودکان و Astigmatism
فرزندانمان در دوره کودکی خود ممکن است متوجه تاری دید و علائم آستیگماتیم نشوند. همچنین در برخی موارد به دلیل واهمه و ترس خود یا حس خجالت، ممکن است مشکل خود را بروز ندهند. بنابراین والدین باید طی دوره‌های متفاوت و با مراجعه به متخصص چشم، معاینات لازم را روی چشم کودک خود انجام دهند. امروزه معاینه اطفال و درمان تنبلی چشم کودکان بسیار شایع شده است. می‌توان کودک را طی مراقبت‌های کودکی تا قبل از ورود به مدرسه بررسی کرد و اگر مشکلی بود، برای درمان آن راه‌حلی پیدا کرد. بعدازآن نیز می‌توان در طول دوران مدرسه، هر یک یا دو سال توسط پزشک و یا مربی بهداشتی که در مدارس وجود دارند، بررسی نمود. البته قابل‌ذکر است که معمولاً برای کودکان عینک استفاده می‌شود، چراکه استفاده از لنز و مراقبت از آن برای کودکان دشوار است. همچنین چنانچه سن کودک کم باشد، جراحی لیزری را پزشکان تجویز نمی‌کنند.
نتیجه‌گیری
به‌طورکلی باید گفت، قرنیه یا پنجره در سطح قدامی چشم به همراه عدسی تصویری از محدوده تمرکز را به وجود می‌آورد. قرنیه و عدسی باید صاف و گرد باشند تا نور عبوری از آن‌ها در پشت چشم متمرکز شود تا شما بتوانید تصویر واضحی داشته باشید. آستیگماتیسم زمانی به وقوع می‌پیوندد که شکل قرنیه یا عدسی از حالت گرد به شکل بیضی درمی‌آید. این تغییرات، مسیر نور عبوری از آن‌ها را تغییر داده و روی سطح خلفی چشم به‌طور کامل متمرکز نمی‌شود. با تمام توضیحاتی که داده شد باید گفت، آستیگمات شدن چشم‌ها قابل‌پیشگیری نیست اما می‌توان آن را تصحیح کرد. اگر شما آستیگماتیسم یا هر مشکل چشمی دیگری دارید، باید به‌طور مرتب چشم‌های خود را معاینه کنید. یک متخصص بینایی‌سنجی، می‌تواند بهترین درمان برای شما را پیشنهاد کند.
