همه چیز در رابطه با سرطان سینه یا پستان
همه چیز در رابطه با سرطان سینه یا پستان
سرطان سینه یکی از شایع‌ترن سرطان‌ها در زنان است و همواره باید به آن توجه شود. سرطان پستان نوعی از سرطان است که از پستان آغاز می‌شود. این نوع سرطان نیز مانند دیگر سرطان‌ها زمانی فعال می‌شود که رشد سلول‌ها از کنترل خارج شود.
معمولا سرطان پستان در مراحل اول با علائم و نشانه‌های خاصی همراه نیست. گاهی خود فرد با لمس سینه متوجه توده خواهد شد. سلول‌های سرطانی سینه معمولا توموری را تشکیل می‌دهند که با استفاده از اشعه ایکس قابل رویت است. خوشبختانه اکثر توده‌های این نوع از سرطان خوش خیم هستند.
برای تشخیص خوش خیم یا بد خیم بودن سرطان باید هر توده سرطانی یا تغییرات سطحی که در شکل ظاهری سینه اتفاق می‌افتدباید توسط یک پزشک متخصص و ماهر چک و بررسی شوند.
نقطه شروع سرطان پستان کجاست؟
می‌توان شروع این نوع سرطان را تغییر یا جهش DNA عنوان نمود، این امر باعث می‌شود سلول‌های طبیعی پستان به سلول‌های سرطانی تبدیل شوند. بعضی از تغییرات دی ان ای وراثتی است و باعث می‌شود تا احتمال ابتلا به سرطان سینه افزایش یابد.
عوامل دیگری که فرد را در خطر ابتلا به این سرطان قرار می‌دهد سبک زندگی است، منظور از سبک زندگی آنچه شما می‌خورید و می‌آشامید، وزرش کردن، میزان خواب و … مواردی که ذکر شد همگی در میزان احتمال ابتلا به سرطان دخیل هستند.
متاسفانه هنوز به طور دقیق مشخص نشده است که چگونه و به چه دلیل برخی از سلول‌های طبیعی به سلول‌های سرطانی تبدیل می‌شوند. براساس آمار به دست آمده می‌توان ابتلا افراد به این نوع سرطان را به دلایل زیر برشمرد:
- تغییر ژن‌های اکتسابی:
اکثر جهش‌های DNA که به مرور باعث ایجاد سرطان پستان می‌شود، در طول زندگی بانوان اتفاق می‌افتد تا اینکه وراثی باشد و می‌توان به عنوان اصلی‌ترین دلایل آن به مواد شیمیایی و تششعات اشاره نمود.
- جهش ژنتیکی:
برخی از این جهش‌ها به صورت وراثتی وارد بدن فرد می‌شوند. به این معنی است که پس از تولد کودک، جهش‌ها در تمام سلول‌های کودک وجود دارند.
- پروتوآنکوژن‌ها:
پروتوآنکوژن‌ها ژن‌هایی هستند که همواره به رشد طبیعی سلول‌ها کمک می‌کنند. این ژن در صورت تکثیر و تغییر به یک ژن ید تبدیل می‌شوند که اگر از کنترل خارج گردد می‌تواند باعث سرطان شود. این ژن بد که خطر ابتلا به سرطان را بالا می‌برد آنکوژن نامیده می‌شود.
- ژن‌های سرکوب کننده تومور:
ژن‌هایی هستند که تقسیم سلولی را کند می‌کنند. اگر این ژن‌ها خوب کار نکنند باعث ایجاد سرطان می‌شوند.
مراحل سرطان پستان
پس از مراجعه شما به پزشک و تشخیص سرطان، تعیین مرحله سرطان یکی از فاکتورهای مهم ارزیابی جهت درمان سرطان پستان است.
- مرحله صفر سرطان
نام مرحله صفر، کارسینوم درجا است و اولین مرحله این نوع سرطان برشمرده می‌شود. در این مرحله توده‌ای که در سینه است غیرتهاجمی و هیچ نشانه‌ای تحت عنوان گسترش سلول‌های تومور به دیگر بخش‌های بدن وجود ندارد. این مرحله نیازی به درمان ندارد؛ اما حتما باید یک پزشک متخصص بررسی دقیقی انجام دهد می‌توان این مرحله را مرحله پیش سرطانی معرفی نمود.
تشخیص سرطان سینه در این مرحله بسیار دشوار است. ممکن است در معاینات شخصی توده حس نشود. گاهی نیز هیچ علائمی مبنی بر وجود توده سرطانی وجود ندارد. با انجام خودآزمایی پستان و غربالگری روتین اغلب می‌توان زودتر به مشکل پی برد. به طور کلی در دو نوع سرطان پستان یا سینه در مرحله صفر وجود دارد:
- کارسینوم داکتال درجا (DCIS)
این نوع سرطان زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های سرطانی در مجاری پستان ایجاد می‌شوند. در دنیای امروز که خانم‌های بیشتری به سراغ غربالگری و انجام ماموگرافی می‌روند کارسینوم داکتال درجا در مرحله صفر بیشتر تشخیص داده می‌شود. این نوع از سرطان می‌تواند تهاجمی باشد، بنابراین درمان زودرس در این مرحله اهمیت زیادی دارد.
- کارسینوم لوبولار درجا (LCIS)
این اتفاق زمانی پیش می‌آید که سلول‌های غیر طبیعی در لوبول‌ها رشد می‌کنند. این سلول‌ها تهاجمی نیستند و این شرایط به ندرت به سرطان تهاجمی تبدیل می‌شوند. زنانی که مبتلا به LCIS هستند، ممکن است در آینده به سرطان پستان مبتلا شوند.
- مرحله یک
این مرحله از سرطان اولین مرحله سرطان تهاجمی سینه است. در این مرحله اندازه تومور به ۲ سانتی متر می‌رسد و هیچ درگیری لنفاوی وجود ندارد. در این مرحله سلول‌های سرطانی پیشرفت می‌کنند و فراتر از محل اصلی رفته و به بافت اطراف پستان نیز راه پیدا می‌کنند.
تومور سرطانی همچنان در مرحله یک کوچک است از همین رو تشخیص آن کمی دشوار است. مرحله‌بندی سرطان سینه شامل دو دسته‌ای که در ادامه توضیح خواهیم داد می‌شود:
- مرحله IA/1A : تومور به اندازه دو سانتی متر یا حتی کوچک‌تر است و خارج از پستان پخش نشده است.
- مرحله IB/1B : دسته‌های کوچک از سلول‌های سرطانی در اندازه‌های ۲ میلی متری و حتی کوچک‌تر در غدد لنفانی یافت می‌شوند. هیچ توموری داخل سینه وجود ندارد.
- مرحله دوم
این مرحله که به عنوان سرطان پستان تهاجمی شناخته می‌شود، تومور به اندازه‌های ۲ تا ۵ سانتی متر اندازه‌گیری می‌شوند و سرطان به غدد لنفاوی زیر بازو افزایش می‌یابد. در مرحله دوم سرطان پستان یا سینه فراتر از محل اصلی رفته و به اطراف پستان نیز منتقل شده است. تومور نیز از مرحله یک بزرگ‌تر شده، با این وجود سرطان هنوز به نقاط دور از دسترس بدن منتقل نشده است. در این مرحله ممکن است که تومور در دوره غربالگری، تنها به عنوان یک توده سخت داخل پستان شناسایی شود.
- مرحله۲A : در این مرحله یکی از موارد زیر ممکن است اتفاق بیفتد:
- هیچ توموری در سینه وجود ندارد؛ اما سرطان به غدد لنفاوی زیر بغل منتقل شده است.
- تومور به اندازه ۲ تا ۵ سانتی متر است اما سرطان هنوز به غدد لنفاوی زیر بغل منتقل نشده است.
- توموری به اندازه ۲ سانتی متر یا حتی کوچک‌تر در سینه وجود دارد، سرطان سینه نیز به غدد لنفاوی زیر بغل گسترش یافته است.
- مرحله B2: در این مرحله یکی از موارد زیر صدق می‌کند:
- اندازه تومور موجود در سینه به ۲ تا ۵ سانتی متر رسیده است و سرطان نیز به غدد لنفاوی زیر بغل گسترش یافته است.
- تومور بزرگ‌تر از ۵ سانتی متر است؛ اما هنوز سرطان به غدد لنفاوی زیر بغل گسترش نیافته است.
- مرحله سوم
می‌توان گفت این مرحله به عنوان سرطان پستان یا سینه پیشرفته شناخته می‌شود. در این مرحله سرطان به غدد لنفاوی زیر بغل و سایر بافت‌های نزدیک پستان گسترش یافته است و تومور حدودا دو اینچ قطر دارد. در این مرحله هنوز سلول‌های سرطانی به سایر نقاط بدن حرکت نمی‌کنند. ممکن است در این مرحله تومور به شدت افزایش حجم پیدا کرده باشد از همین رو به دیواره قفسه سینه یا پوست پستان نیز گسترش یابد. مرحله سوم سرطان پستان شامل سه دسته می‌شود:
- مرحله ۳A: در این مرحله یکی از موارد زیر حکم می‌کند:
- هیچ تومور در سینه وجود ندارد، اما ممکن است سرطان به غدد لنفاوی نزدیک استخوان سینه یا غدد لنفاوی زیر بغل به به بخش‌های دیگر بدن متصل است گسترش یافته باشد.
- تومور به اندازه ۲ سانتی‌متر یا کوچک‌تر است. سرطان به غدد لنفاوی زیر بغل که به دیگر بخش‌های بدن متصل است گسترش یافته است.
- اندازه تومور ۲ تا ۴ سانتی متر است.
- تومور بزرگ‌تر از ۵ سانتی متر است و به غدد لنفاوی زیر بغل و غدد لنفاوی استخوان پستان گسترش یافته است.
- مرحله ۳B:
- سرطان به پوست پستان گسترش یافته و باعث به وجود آمدن سرطان پستان التهابی شده است.
- سرطان به غدد لنفاوی زیر بغل که به ساختارهای دیگر بدن متصل هستند گسترش یافته است.
- به دیواره قفسه سینه یا پوست پستان گسترش یافته است.
- مرحله ۳C :
در این مرحله ممکن است هیچ نشانه‌ای از وجود سرطان سینه نباشد، تومور در هر اندازه‌ای باشد همچنین ممکن است به دیواره قفسه سینه یا پوست پستان گسترش یافته باشد.
- مرحله چهارم
مرحله چهارم به عنوان سرطان سینه متاستاتیک شناخته می‌شود. سرطان در این مرحله در پستان، غدد لنفاوی زیر بغل و سایر قسمت‌های بدن نزدیک یا دور از پستان گسترش می‌یابد. مناطقی که ممکن است آسیب ببیند می‌تواند شامل استخوان، مغز، ریه، کبد و سایر بخش‌های بدن باشد.
آیا راهی برای یشگیری از ابتلا به سرطان سینه وجود دارد؟
سن و سابقه خانوادگی از مهم‌ترین عواملی هستند که باعث ایجاد سرطان پستان یا سینه می‌شوند که متاسفانه قابل کنترل و پیشگیری نیستند. با این وجود امکان پیشگیری از برخی عوامل خطر وجود دارد. برای پیشگیری باید از درمان‌های طولانی مدت هورمونی پرهیز کنید، بچه‌دار شدن قبل از ۳۰ سالگی، شیردهی، جلوگیری از افزایش وزن با ورزش و رژیم غذایی مناسب و محدود کردن مصرف الکل است.
آن دسته از بانوانی که سابقه خانوادگی این نوع از سرطان را دارند می‌توانند از روش‌های شیمیایی پیشگیری از سرطان بهره‌مند شوند، این روش‌ها شامل مصرف دارو یا مکمل برای جلوگیری از پیشرفت سرطان است. دسته‌ای از داروها به نام تعدیل کننده‌های گیرنده استروژن انتخابی برای جلوگیری از تاثیر استروژن بر برخی از بافت‌های بدن، از جمله بافت سینه، عمل می‌کنند. با این روش خطر ابتلا به سرطان حدود ۵۰ درصد در بانوان در معرض خطر کاهش پیدا می‌کند.
بهتر است به صورت منظم تست ماموگرافی و … انجام دهند خانم‌ها بعد از ۴۰ سالگی، باید سالی یک بار نسبت به انجام این تست اقدام کنند. آن دسته از بانوانی که بیشتر در معرض ابتلا به سرطان هستند باید زودتر نسبت به انجام این دسته از تست‌ها اقدام نمایند.
استفاده از مشروبات الکلی به صورت مکرر و چاقی بعد از یائسگی، احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهند. به همین دلیل توصیه می‌شود خانم‌ها ورزش را فراموش نکنند و وزن خود را در اندازه استاندارد نگه دارند.
درمان سرطان سینه
چندین راه جهت درمان کامل یا نسبی سرطان سینه وجود دارد که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت:
- جراحی: نوع جراحی با توجه به نوع و اندازه تومور و هم چنین شرایط جسمانی بیمار در نظر گرفته می‌شود.
- لامپکتومی: این عمل شامل برداشت بافت سرطانی و بافت سالم اطراف است، معمولا بعد از جراحی، هورمون درمانی برای بیمار در نظر گرفته می‌شود. با استفاده از این روش جراحی می‌توان از بافت سینه محافظت نمود.
- رادیوتراپی: در این روش، سلول‌های باقی مانده سرطانی بعد از جراخی، با تابش اشعه از بین می‌روند. رادیوتراپی، درمانی موضعی است که فقط بر روی سلول‌های سرطانی اثر می‌کند و معمولا حدودا ۵ مرتبه در هفته انجام می‌شوند. این روش درمانی فاقد درد و عوارض جانبی است.
- ماستکتومی: کاری که در این روش درمانی انجام می‌شود برداشت بافت سینه است، این جراحی به تنهایی تاثیری ندارد. در ماستکتومی سینه و گره‌های لنفاوی زیر بغل برداشته می‌شوند، اما عضلات زیر قفسه سینه باقی می‌مانند.
- شیمی درمانی: شیمی درمانی، شامل مصرف داروهایی است که به نابودی سلول‌های سرطانی و یا توقف رشد سلول‌ها کمک می‌کنند. این روش درمانی تمامی سلول‌های سرطانی حتی آن دسته از سلول‌ها که به سایر نواحی بدن مهاجرت کرده‌اند را نیز نابود می‌کنند. احتمال بروز عوارض این روش به داروهای مصرفی بستگی دارد و می‌تواند شامل استفراغ، کاهش اشتها، تهوع و .. است. بهتر است افراد پس از پایان درمان، به مدت سه تا شش ماه یک بار به مدت دو تا سه سال، جهت چکاپ به پزشک مراجعه کنند.
آیا احتمال بازگشت سرطان سینه وجود دارد؟
احتمال بازگشت سرطان سینه وجود دارد. این احتمال به چند عامل بستگی دارد مانند، تعداد غدد لنفاوی درگیر شده، سایز تومور، گیرنده هورمونی دارند یا خیر و عوامل دیگر که در برگه پاتولوژی و اطلاعات اولیه بیمار دیده می‌شود.
احتمال بازگشت این سرطان در دو سال اول پس از درمان بیشتر است. اگر فرد درمان شده بتواند تا دو سال پس از درمان سلامت خود را حفظ نماید احتمال ابتلا مجدد افت می‌کند. اگر بیمار در ۵ سال بعد از درمان نیز دچار عود بیماری نشود، احتمال عود کمتر و کمتر می‌شود. پس از گذشت ۱۰ سال و تشدید نشدن بیماری می‌توان احتمال عود سرطان را دو تا سه درصد دانست.
نتیجه‌گیری:
جهت درمان سرطان سینه لازم است حتما در رابطه با درجه سرطان تحقیق شود. در واقع مشخص کردن مرحله سرطان پستان یا سینه به ما این اطلاع را می‌دهد که سرطان تا چه حد پیشرفته یا ساده است. در صورت اطلاع از اینکه سرطان در چه مرحله‌ای است پزشک می‌تواند راه درمانی درست را انتخاب نماید.
بانوانی که در خانواده مشکل وراثتی سرطان را دارند، چاق هستند، یائسه شده‌اند و … امکان ابتلا به سرطان سینه در این دست بانوان افزایش می‌یابد. بهتر است بانوان هر چند ماه یک بار تست‌های مربوط به سرطان پستان را انجام دهند تا در صورت ابتلا به سرطان سریعا پیشگیری کنند.
